محمد نور عالم - استادیار بخش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه چیتاگنگ، بنگلادش،

ایران و بنگلادش دو کشور آسیایی هستند با آن که این دو کشور با یکدیگر فاصله ی زیادی دارند ولی از قدیم بین آنان روابط تجاری و بازرگانی برقرار بوده است. ایران از لحاظ وسعت بیش از دوازده برابر بنگلادش است، ولی جمعیت ایران نصف جمعیت بنگلادش می باشد. اکثریت مطلق جمعیت هر دو کشور مسلمان هستند. تقریباً همه مردم بنگلادش اهل سنت و اکثریت مردم ایران شیعه می باشند. ایران توسط عرب ها و بنگلادش توسط ترک ها، اعراب و ایرانی ها اسلام را پذیرفت و در فاصله کمتر از یک دهه بعد از ارتحال پیامبر(ص) و در عصر خلیفه دوم حکومت ساسانیان در ایران مورد حمله عرب ها قرار گرفت. ایران سال ها تحت حکومت خلفای اموی و عباسی قرار داشت. حاکمان مسلمان ایرانی همانند طاهریان، صفاریان، سامانیان، و غیر ایرانی همانند غزنویان و سلجوقیان صدها سال بر این کشور حکمرانی کردند. منطقه بنگال از قرن هشتم میلادی دارای سابقه مبادلات بازرگانی و تجاری با عرب ها است. در دوران طلایی بازرگانی عرب ها، کشتی های تجاری آن ها در همه آب های جهان، از دریای مدیرانه گرفته تا اقصی نقاط جهان در حرکت بودند. در همین ارتباط این کشتی ها به بندرهای هند شرقی از جمله بندر چیتاگنگ، بندر اصلی بنگلادش کنونی، می آمدند. تجار عربها و اقامت موقت آنان در شهربندری چیتاگنگ در نوشته ها و آثار جغرافی دانان عرب و در اشعار و سروده های محلی بنگالی یافت می شود. در این مقاله مورد پیشینه روابط تاریخی و فرهنگی ایران و بنگلادش بحث می شود.

ایران، بنگلادش، زبان، فرهنگی و تاریخی، حکومت