میثم امانی - دانشجوی دکتری فلسفه تطبیقی واحد علوم و تحقیقات تهران

تحلیل ابن سینا از مسئله شرور در کتاب شفا، مفصل ترین تحلیل هاست و پس از وی مورد استفاده و استناد فلاسفه بعدی قرار گرفته است . در تقریر ابن سینایی شرور ، اگر بپذیریم که لازمه عنایت الهی وجود نظام خیر به وجه ابلغ آنست ، می توانیم بپرسیم که شرور موجود چگونه با عنایت الهی قابل جمع خواهد بود ؟ در این مقاله ضمن تبیین عنایت الهی و علم او به نظام خیر ، تقسیم بندی های ابن سینا از شرور و تحلیل آنها به تفصیل بازگو شده و نتیجه گرفته می شود که شرور ، امور عدمی و خاص عالم ماده بوده و با اینکه قلیل اند ، وجودشان در جنب خیرات عالم مادی ضرورت دارد. عنایت الهی اولاً و بالذات به خیرات تعلق می گیرد ولی به واسطه ضرورت شرور قلیل ، ثانیاً و بالعرض نیز به شرور تعلق گرفته است .

عنایت الهی ، شرور ، خیرات ، امور عدمی و وجودی ، عالم ماده ، جعل بالذات و بالعرض