محمد رضا نجاریان - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد
شیما نمک شناس - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد

ذبیح الله صفا که داراب نامه طرسوسی(سده ششم هجری) را منتشر ساخته ، معتقد است این کتاب را باید به سه داستان قسمت کرد: اول: داراب نامه؛ یعنی داستان داراب، پسر بهمن، ملقب به کی اردشیر. دوم: داستان اسکند که داستان کوچک و کوتاهی از آغاز حیات تا رسیدن او به سلطنت است. سوم: داستان مفصل پوراندخت که شرح کشاکشها و ماجراهای او با اسکندر است. در داستان داراب نامه بیغمی(سده نهم هجری) فرزند داراب، دارا نام ندارد، بلکه فیروزشاه نامیده می شود. در دو جلد نخست کتاب، فیروزشاه در خواب، عاشق «عین الحیات» دختر شاه سرور یمنی می شود و به سودای عشق او سر در بیابان می گذارد و جنگ ها می کند و با حوادثی چون شکستن طلسم ها و جنگ با عفریتان و جنیان و جادوان مواجه می شود. مجلد سوم داراب نامه بیغمی «فیروزشاه نامه» خوانده می شود که موضوع قصه شرح زندگی، جنگ ها و دلاوری های فیروزشاه پسر داراب و فرزندش ملک بهمن است. فضای قصه، فضای دوران باستان و ایران پیش از اسلام است. این کتاب را باید از حماسه های مردمی محسوب کرد و در سراسر آن سخن از جنگ ایرانیان با اقوام دیگر نظیر ترکان، چینیان و هندوان است. نگارندگان در این مقاله برآنند تا توجه به داستان های عامیانه زبان فارسی، جایگاه فیروزشاه نامه بیغمی را نسبت به داراب نامه طرسوسی و داراب نامه بیغمی تبیین نمایند.

داراب نامه طرسوسی، داراب نامه بیغمی، فیروزشاه نامه، نثر سده نهم هجری، قصه های عامیانه