علی باغدار دلگشا - دانشجوی دکتری تاریخ / دانشگاه فردوسی مشهد

در پی ورود اندیشه های نو و پس ایجاد آگاهی از رویکردهای نوین علمی بر اساس ترجمه متون غربی و پردازش روایات دینی، توجه به مسأله بهداشت بدل به یکی از موارد مورد توجه در جامعه ایران دوره قاجار گردید. در این خصوص رسائلی چون حفظ الصحه نسوان، تربیت البنات، حفظ الصحه اسلامی، حفظ الصحه اطفال و برخی رسائل دیگر با محوریت توجه به مسأله بهداشت زنان به نگارش درآمدند. نگارش حاضر که به روش اسنادی و با استفاده از رویکرد توصیفی – تحلیل، با تأکید بر نسخ خطی و چاپ سنگی مربوط به دوره قاجار گردآوری شده، سؤال اصلی خود را این قرار داده است که در رسائل تعلیمی دوره قاجار، توجه به مسأله بهداشت زنان با چه هدف و رویکردی صورت پذیرفته است و چه عاملی در آن پردازش نقش محوری داشته است؟ پژوهش حاضر با تقسیم بندی رسائل تعلیمی به چهار گروه در خصوص رویکرد توجه به بهداشت زنان و نقش آن در سلامت اجتماع در قالب 1- توجه به نقش آموزشی برای دختران، 2- توجه به نقش مادری برای زنان، 3- توجه به امر بهداشت به دلیل پردازش های دینی و 4- توجه به مسأله روابط جنسی به این نتیجه رسیده است که ترجمه متون غربی و آشنایی با مسائل بهداشتی فرنگ و توجه به پردازش های دینی به دلیل ایفای نقش مادری زنان، جایگاهی اساسی در توجه به مسأله بهداشت زنان در دوره قاجار داشته است.

بهداشت زنان(حفظ الصحه)، نقش مادری، رسائل تعلیمی، دوره قاجار