تجلی آیین میترائیسم در معماری مساجد ایران

یکی از درخشان ترین و با شکوه ترین تمدن های شکل گرفته تاریخ، ایران است. در گذر از تاریخ این کشور متوجه خواهیم شد که در هیچ یک از دوره های فراز و فرودهای خود، به یکباره دچار دگرگونی در هویت، فرهنگ، معماری و دیگر زمینه ها نشده است. با ورود اسلام به ایران به علت وجوه مشترک میان آیین های مذهبی به تدریج فن ساختمان سازی در خدمت برپایی بناهای اسلامی قرار گرفت. و به این ترتیب نخستین بناهای اسلامی به عرصه ی ظهور رسیدند. کالبد و تزئینات در معماری های شکل گرفته، با تاثیر از زمینه ی خود یعنی آیین میترائسیم نمونه ی اعلایی از تمدن را بوجود آورد. ما نیز با هدف واکاوی بیشتر این مسئله قصد داریم با استفاده از منابع و اسناد کتابخانه ای و نیز با بهره گیری از روش های توصیفی تحلیلی و مقایسه ای گامی هرچند کوچک اما مهم برداریم. برای وصول به نتایج دقیق تر و بهتر، مسجد جامع اصفهان را به عنوان نمونه موردی مورد بررسی قرار داده ایم. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که ایوان، محراب و برخی عناصر دیگر برگرفته از آیین و معماری میترائیسم بوده و با کارکرد های نزدیک به نمونه ی ما قبل اسلام بکار برده شده اند. در آخر نیز پیشنهاداتی برای انجام پژوهش هایی بصورت جزئی تر همین عرصه از معماری اسلامی ارائه نموده ایم.

Keywords:

آیین میترائیسم , ایران , معماری اسلامی , مسجد جامع اصفهان