مهسا عطاری - کارشناس معماری

در این مقاله به بررسی موضوع و جایگاه هویت در معماری و شهرسازی اسلامی پرداخته شده، که جزء موضوعاتی است که به عنوان یک محور مهم و تاثیرگذار مورد مطالعه قرار گرفته شده است. اهداف مقاله حاضر به منظور روشن شدن و شناسایی حقیقت مفهوم هویت در معماری و شهرسازی اسلامی، بررسی مفهوم نقش هویت در معماری، و چگونگی ظهور عناصر هویت در معماری ایرانی، با استناد از روش تحلیلی-توصیفی با رویکردی استدلالی، استنتاجی مقوله بیان شده را واکاوی می کند. جایگاه هویت در معماری و شهرسازی اسلامی به گونه ای است وقتی که سخن از ابنیه وشهرها به طور عام آثار به جای مانده از گذشته به میان می آید، بسیاری موارد و موضوعات می توانند مورد توجه و مطالعه قرار گیرند، از آن جمله: ویژگی های کالبدی، مسائل تکنیکی و فنی، آداب و سنن جوامع سازنده، اصول فرهنگی و اجتماعی سازندگان و قس علیهذا که هر کدام از این قلمروها کاربرد خاص خویش را دارند. آن چه که علاوه بر همه ی این ها می تواند به عنوان محوری برای تداوم تاریخی محیط و عناصر محیطی تعریف شده توسط یک فرهنگ خاص مورد توجه قرار گرفته و حافظ و مروج مبانی و تاثیرات ارزش های فرهنگی در کالبد محیط معاصر و آینده باشد، آن اصول بی زمان و مکانی هستند که بر گرفته از جهان بینی حاکم بر فرهنگی است که در همه شئونات حیات جامعه ای جاری است. این مقاله با اشاره مختصری به تعاریف در ارتباط با اصطلاح شناسی و بررسی مفاهیم هویت در معماری و شهرسازی اسلامی، از نظر صاحب نظران، و بحران هویت در معماری معاصر پرداخته شده و در ابتدا تعریفی از هویت و مفهوم آن، هویت در دوران مختلف، سپس ویژگی ها، ماهیت، و جایگاه آن داده شده است. نتایج مقاله نشان از آن دارد که توجه به تعالیم مکتب اسلام در واقع کالبد این آثار تجلی عینی و حداکثری بطن و حقیقت اسلام است و وجود آمدن آثار در معماری اسلامی به بستر بومی و فرهنگی توجه زیادی داشته است.

هویت، معماری، شهرسازی، اسلامی، نقش هویت