احمدرضا ابراهیمی پور - عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی واحد البرز
مهدی سعادت - پژوهشگر
امیررضا فرشچین - عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی واحد البرز

مدل سازی رشد شهری ابزار بسیار مفید و کارآمدی در جهت کمک به تصمیم گیرندگان و برنامه ریزان شهری بمنظور ارزیابی سناریوهای مختلف برنامه ریزی است. پیش بینی تغییرات کاربری و پوشش اراضی برای استفاده پایدار از زمین بدلیل تغییرات سریع در بهره برداری از زمین که عمدتاً ناشی از رشد جمعیت و رشد شهرنشینی است و یا ممکن است بدلیل تغییر موقعیت و جایگاه یک شهر رخ دهد، یک ضرورت است. این مساله، می تواند در آینده، ترکیب کاربری اراضی موجود را بهم بزند و روند این تغییرات را افزایش دهد. برنامه ریزی با هدف کنترل و تغییر آگاهانه کاربریها در آینده امری ضروریست که استفاده از مدلهای رشد شهری نظیر CA - Markov می تواند این هدف را محقق سازد. در این مطالعه با استفاده از مدل ترکیبی سلولار اتوماتا – زنجیره مارکوف روند تغییر کاربری اراضی برای سالهای 1400 تا 1450با بازه ده ساله پیش بینی شد. نتایج نشان داد اگر روند رشد شهری و به تبع آن تغییر کاربری اراضی به همین شکل ادامه یابد تا سال 1450، مساحت ناحیه شهری (ساخته شده) نسبت به سال 1388 به میزان دو برابر افزایش می یابد و در مقابل زمینهای کشاورزی به نصف کاهش می یابند. به نظر می رسد این روند تغییرات با شاخص های توسعه پایدار منطبق نیست و باید سناریوهای مختلف را با مدل CA - Markov مورد آزمایش قرار داد تا روند رشد شهری و تغییر کاربریها در آینده کنترل شده و آگاهانه صورت گیرد.

رشد شهری، مدل سلولار اتوماتا – زنجیره مارکف، توسعه پایدار شهری