کوثر شیرازی - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
مهدی نصراصفهانی - دانشیارمرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
لیلا محمدباقری - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

از بیماری های مهم گیاه سیر (Allium sativum L.)، زنگ سیر است که گسترش جهانی داشته و در کشور ما نیز حایز اهمیت می باشد. در این پژوهش، پراکنش و چرخهای بیماری زنگ سیر، در مناطق مختلف سیرکاری استان اصفهان مورد مطالعه قرار گرفته و نیز به بررسی واکنش ده ژنوتیپ سیر به این بیماری، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو مرحله از رشد و در دو سال متوالی در سطح مزرعه پرداخته شده است . شدت بیماری در سطح استان اصفهان و روی ژنوتیپها، در شش طیف۱۰،۰، ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ مشخص شد. بررسیهای آزمایشگاهی، قارچ عامل بیماری را (1794) .Puccinia allii Pers تایید نمود. در این مطالعات، فقط مرحلهی یوریدی قارچ، روی برگها مشاهده شد. این بیماری، روی سایر گیاهـان هم خانـواده مشاهـده نگردیـد و فقـط روی گیـاه تره (.Allium porrum L) وجود داشت. میانگین شدت بیماری، در مزارع سیرکاری در کل استان، 30/23 درصد بود. بررسی واکنش ژنوتیپ های سیر نشان داد که ژنوتیپ شولان با 30/81 درصد شدت بیماری، بیشترین مقدار، سپس، ژنوتیپ علی آباد، با ۱۳ درصد شدت بیماری، کمترین مقدار بیماری را داشته است . مابقی ژنوتیپ ها، در حد واسط این دو طیف حساسی و مقاوم قرار داشته و با اثر معنی دار در گروه های مربوطه واقع شدند. البته، روند بیماری زنگ، در بین ژنوتیپ های سیر، از مرحله ی اول تا دوم، در برخی ژنوتیپ ها، متفاوت بود. شدت بیماری در مرحله ی دوم، به طور نسبی در مقایسه با مرحله ی اول از یک روند همسانی برخوردار نبود و اختلاف معنی دارای مشاهده گردید

تره ، چرخه زندگی ، Allium sativum ، Allium porrum