بهنازسادات بشیری - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران

جمعیت رو به رشد جهان جهت رفع نیاز اساسی خود به غذا به تولید محصولات کشاورزی و بهره برداری از زمین نیاز دارد. امروزه با چالشهایی در بخش کشاورزی در سطح محلی، ملی و حتی جهانی مواجه هستیم که اگر این چالشها را از میان برنداریم، در بلندمدت باچنان مشکلاتی مواجه خواهیم بود که حل آنها به سادگی صورت نمیپذیرد. نیاز به تولیدات کشاورزی از یکسو و تخریب روزافزونمحیطزیست که بخشی از آن حاصل استفاده روشهای نامناسب کشت، بهرهکشی غیراصولی، مصرف بیش از حد سموم شیمیایی، آلودگیهای آب وخاک ناشی از ناآگاهی و دانش کم، فرسایش خاک و ... نیز از سوی دیگر جامعه جهانی را با چالش مواجه نموده است. محیط زیست بهعنوان بعدی از توسعه پایدار همواره مورد تأکید بوده است اما خسارات ناشی از روش ناکارآمد کشاورزی بر محیط زیست امروزه متخصصانرا بر این داشته که جهت جلوگیری از تخریب و بازسازی و احیای آن راهکارهایی مدنظر قرار دهند. از طرفی کشاورزی نیز بخش اعظمی از فعالیت اقتصادی روستاها و چه بسا پایه اقتصادی بسیاری از کشورها بوده و بخش اعظمی از نیازهای غذایی انسان و دام را برآورده میسازد. لذا برای دستیابی به مفاهیم توسعه پایدار روستایی و توسعه پایدار ملی، نیاز به کشاورزی پایدار بیش از پیش احساس میگردد. در نتیجهرسیدن به توسعه پایدار مستلزم فراهم نمودن تمامی زیربخش هایی است که در کنار هم توسعه پایدار را تشکیل میدهند. در این مقاله سعی گردیده تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و برمبنای جمعآوری دادههای کتابخانهای و اسنادی به بررسی کشاورزی پایدار و تأثیرات آن بر حفظ محیط زیست پرداخته و در پایان راهکارهایی جهت دستیابی به کشاورزی پایدار و توسعه پایدار ارائه گردد. زیرا رابطهانسان و محیط رابطهای دو سویه است، در چنین وضعیتی برای حفاظت از عناصر حیاتی محیطی نظیر آب و خاک لازم است تا برنامهای مدون نظیر کشاورزی پایدار پدید آید تا بتواند نیازها را رفع نموده و در عین حال از تخریب مداوم محیط زیست جلوگیری نماید. این در حالی است که پیش نیاز دستیابی به این مفاهیم، تغییر در نوع نگرش است.

کشاورزی، کشاورزی پایدار، محیط زیست، توسعه پایدار