اثرسدوشبکه شهرچای برروی کمیت منابع آب زیرزمینی دشت شهرچای

محدودیت و کمبود منابع آبهای شیرین در سطح جهان بخصوص کشورهای واقع در کمربند خشک کره زمین از جمله کشور پهناورامان، شرایطی را ایجاب نموده است که در جهت حفظ، بهبود و بهره برداری بهینه از این منابع بسیار با ارزش، پروژه های وسیع سازههای آبی نظیر ایجاد سد و شبکه طراحی و به مورد اجرا گذاشته شود. با این وجود که تامین غذا در سطح جهان بدون اجرای این پروژه ها غیرقابل تصور است اما این پروژه ها خود، به طور قطع با تاثیراتی بر آبهای زیرزمینی منطقه همراه خواهند بود. در این تحقیق به بررسی اثرات بهره برداری از سد وشبکه آبیاری و زهکشی بر روی نوسانات آبهای زیرزمینی دشت شهر چای پرداخته شده است. سد شهرچای که با هدف تامین آب آشامیدنی و صنعتی شهر ارومیه به مقدار ۶۷ میلیون و ۵۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی منطقه طراحی شده است از سال ۱۳۸۴ مورد بهره ۱۲ هزار و مترمکعب و قابلیت آبیاری برداری قرار گرفته است و شبکه آبیاری و زهکشی پایین دست آن وسعت ۱۲۵۰۰ هکتار را تحت پوشش قرار داده است. برای این منظور، آمار چاه های مشاهدهای موجود در طی دوره ۱۲ ساله (93-81) مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از روش تیسن هیدروگراف واحد آبخوان برای دشت رسم شد. پس از آن به بررسی روند تغییرات تراز آب زیرزمینی در هر یک از پیزومتر ها با استفاده از آزمون من کندال پرداخته شد و در نهایت با پهنه بندی مکانی تغییرات آب زیرزمینی، به بررسی تاثیر سد شهرچای در تغییرات تراز آب زیرزمینی پرداخته شد. نتایج بررسی ها نشان داد که تراز سطح آب در این دشت تا سال 86-85 یعنی ۲ سال بعد از بهره برداری از سد شهرچای افزایش یافته ولی بعد از سال ۸۶ تراز آبخوان کاهش یافته است. همچنین نقشه پهنه بندی به روش کریجینگ نیز تغییرات تراز سطح آب را در قسمت های جنوبی دشت نسبت به قسمتهای شمالی با افت بیشتری نشان می دهد

Keywords:

آب زیرزمینی , GIS , سدشهرچای , شبکه های آبیاری و زهکشی