محمدابراهیم بنی حبیب - دانشیار دانشگاه تهران، گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان،
علی آذرنیوند - دانشجو دکتری، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

در مقاله حاضر، برای برنامهریزی راهبردی پایدار منابع آب دریاچه ارومیه، راهبردهایی به روشSWOT تدوین و ارجحیت آن-ها از طریق مدلهای تصمیمگیری چندمعیاره مختلف بر مبنای معیارهای توسعه پایدار ارزیابی شده و نهایتا راهبردهاییبا مدلهای تلفیقی رتبهبندی شدهاند. برای ارزیابی راهبردها، شش معیار توسعه پایدار در گروهبندیهای اقتصادی، اجتماعی، زیستمحیطی و فنی استفاده شد که با استفاده از روش بردار ویژه، معیار حفاظت از منابعطبیعی و تعادل زیستمحیطی بیشترین وزن را به دست آورد. از طریق ماتریسSWOT با تحلیل محیط داخلی و خارجی حوضه مدیریتی دریاچه ارومیه، هشت راهبرد در چهار گروه تهاجمی، تغییر تدریجی، بهبود مستمر و تدافعی ایجاد شدند. در مرحله تحلیل حساسیت که اثر تغییر وزن پارامترهای ورودی را روی نتایج نشان میدهد، رتبهبندیها در AHP به تغییرات وزن چهار معیار حساس بود و در رتبهبندی برنامهریزی توافقی و VIKOR تغییری حاصل نشد ولی پارامتر حساسیت در برنامهریزی توافقی به ازای ∞ دچار تغییراتی در رتبهبندیها شد. مدلVIKOR مناسبترین مدل تشخیص داده شد. برآیند نتایج رتبهبندی مدلها از روشهای تلفیقی بردا، کاپلند و میانگین رتبهها مشخص شد که بیشترین شباهت را به رتبهبندی مدلVIKORداشت.در بین چهار راهبرد صدرنشین، سه مورد از جنس بهبود مستمر بودند. مطابق این نتایج، راهبرد ارتقاء مشارکت ذینفعان در فرآیند آموزش، برنامهریزی و اجرای الگوی بهینه مصرف آب با ایجاد و توسعه نهادها و تشکلهای مردمی با اختلافزیاد حائز رتبه نخست و انتقال بین حوضهای و بارورسازی ابرها قعرنشین شدند و با عدم کسب حدنصاب پایداری لازم حذف شدند.

توسعه پایدار، مدیریت راهبردی ، SWOT ، مدل تصمیمگیری چندمعیاره، مدلهای تلفیقی، دریاچه ارومیه