مهدی طیبی - دانشجوی کارشناسی ارشد منابع طبیعی( مرتعداری)، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سیدحسن زالی - دانشور دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

رسیدن به توسعه پایدار درمنابع طبیعی مستلزم طرح مباحثی نوین در بهرهبرداری ازمنابع طبیعی است که ازمهمترین آنها میتوان به تولیدات دارویی و صنعتی گیاهان مرتعی اشاره کرد .گیاه دارویی ماریتیغال در طب سنتی چینواکثر کشورهای اروپایی به طور گستردهای در درمان اختلالات کبدی و صفراوی استفاده میشود عصاره بذر این گیاه که به نام سیلیمارین معروف است کبد را دربرابر انواع مسمومیتها ازجمله قارچ آمانیتا ، استامینوفن و الکل محافظت می-کند.سیلیمارین شامل مجموعهای از فلاونوئیدها، فلاونولیگنانها و دیگر ترکیبات متعدد با خواص آنتی اکسیدانی، ضدالتهابی و افزایش دهنده گلوتاتیون سلولی است. همچنین سیلیمارین پیشرفت سرطان کبد و پروستات را مهار، کلیه را دربرابرمسمومیتها از جمله داروی سیسپلاتین محافظت کرده و موجب کاهش قند خون در بیماری دیابت نوع دوممیشود، استفاده طولانی مدت هیچ گونه عوارض جانبی مهم و شناخته شدهای نداشته و منع مصرف در کودکان وزنان حامله و شیرده برای این دارو گزارش نشده است. درصد روغن دانه این گیاه تقریبا مشابه میزان روغن دانههای سویا ودانههای پنبه بوده و22/7 درصد است سرزنی از طریق ایجاد تنش باعث افزایش مواد موثره دارویی میگردد استفاده از تیمارهای ترکیبی برای تحریک بیشتر جوانهزنی بذرها مفید است. قطعه جدا کشت ریشه بهترین بخش در تولید سیلی مارین در شرایط کشت بافت است. مصرف انواع مختلف کودهای آلی وشیمیایی در خاک بر روی درصدروغن، سیلیمارین وسیلیبین بذر تاثیر معنی دار داشته ، میزان سیلیمارین در 5pH= افزایش دارد و تنش خشکی موجب کاهش عملکرد روغن در این گیاه میشود واین گیاه را درخاکهایی کمتر حاصلخیز و با شوری متوسط 9دسی زیمنس برمتر برای تولید بذرهای با ارزش دارویی و خوراکی میتوان کشت نمود. ساقههای این گیاه دارای الیاف مناسب برای کاغذ سازی هستند

توسعه پایدار،گیاه دارویی،ماریتیغال،سیلیمارین،کبد