مهناز حقیر - دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیولوژی گیاهی دانشگاه اراک دانشکده علوم پایه گروه زیست شناسی
فریبا امینی - استادیار دانشگاه اراک دانشکده علوم پایه گروه زیست شناسی
مهری عسکری - استادیار دانشگاه اراک دانشکده علوم پایه گروه زیست شناسی

با توجه با اینکه ایران در دنیا یک منطقه خشک و نیمه خشک به شمار می آید و همچنین یکی از کشورهای اصلی تولید کننده خیار محسوب می گردد بررسی اثرات خشکی براین گیاه و همچنین میزان حساسیت و مقاومت گونههای مختلف از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین در این پژوهش اثر تنش خشکی بر جوانه زنی بذرو شاخصی های رشد در چهار رقم خیار (cucumis sativa) مورد بررسی قرار گرفت و درصد جوانه زنی، متوسط جوانه زنی، بنیه بذر، طول ریشه چه و ساقه چه و وزن تر و خشک در ریشه چه، ساقه چه و گیاه چه مورد بررسی قرار گرفت. در میزان درصد جوانهزنی، متوسط جوانهزنی و بنیه بذر در چهار رقم خیار کاهش معنیداری مشاهده شد به طوری که در بعضی تیمارها جوانهزنی به صفر می رسد، همچنین با افزایش ناتش خشکی طول ساقه چه و ریشهچه در مقایسه با نمونه های شاهد کاهش یافت. در ارقام سوپراپرتی و سوپر ps میزان وزن خشک ریشهچه، ساقه چه و گیاهچه تحت تنش خشکی کاهش معنیداری داشت، در حالی که در رقم اصفهانی تنها در تیمار ۲- بار افزایش وزن خشک ریشهچه و گیاهچه مشاهده گردیده همچنین در تیمارهای ۲- بار و ۴- بار میزان وزن خشک ساقه چه افزایش داشت. در رقم بونانزا در تیمارهای ۲- بار و ۴- بار افزایش و در تیمارهای ۶- و ۸- بار کاهش در وزن خشک ریشه چه و گیاهچه در قیاس با نمونه های شاهد مشاهده گردید؛ در حالی که وزن خشک ساقه چه در تیمارهای ۲-، ۴- و ۶- بار نسبت به گیاهان شاهد افزایش معنی داری داشت. همچنین در هر چهار رقم خیار مورد بررسی وزن تر گیاه چه، ریشه چه و ساقه چه در قیاس با گیاهان شاهد کاهش پیدا کرد. با توجه به نتایج می توان گفت که رقم بونانزا در مقایسه با دیگر ارقام نسبت به تنش خشکی مقاوم تر بوده و رقم سوپر ps نسبت به دیگر ارقام حساسیتر بود.

تنش خشکی ، ریشه چه ، ساقه چه ، گیاهچه