اهمیت علم گاهشناسی درختی و مروری بر تحقیقات انجام شده در ایران

هدف از مطالعه حاضر بررسی اهمیت علم گاهشناسی درختی در ایران است که با توجه بهواقع شدن ایران در ناحیه معتدله و اینکه هر یک از حلقههای رویشی درختان معرف یک سال رویشی است انجام مطالعات اقلیمنگاری درختی توجیهپذیر است و آشنایی با فاکتورهاو عوامل مؤثر بر پهنای حلقههای سالیانه درختان و چگونگی تأثیر این فاکتورها بر حلقههای سالیانه. بسیاری از ویژگیهای درختان ازجمله پهنای حلقههای سالیانه تحت تأثیر تغییرات آب و هوایی قرار میگیرند. تغییر اقلیم و گرم شدن زمین در اثر گازهای گلخانهای هر عامل دیگری پیامدهایی به دنبال خواهد داشت که ممکن است برخی از آنها برای زندگی بشر و محیط زیست ناگوار باشد. درختان بهعنوان قدیمیترین موجودات روی کرهی زمین معتبرترین منبع تحقیقاتی محسوب میشوند. عواملی مانند فرسایش خاک اطراف ریشه، لغزشصخرهها، سیلابها، آتشسوزی، حملات حشرات و آلودگی هوا بر پهنای دوایر سالیانه مؤثر است. اقلیمشناسی درختی معادل واژهی Dendroclimatology شاخه ای از علم گاهشناسی درختی است که به بررسی تأثیر فاکتورهای اقلیمی نظیر دما و بارندگی برخصوصیات حلقههای رویشی سالیانه درختان میپردازد.در ایران به دلیل عدم آشنایی محققان بادانش گاهشناسی، کمبود ایستگاههای هواشناسی، عدم وجود سوابق طویلالمدت دادههای هواشناسی و فقدان درختان مناسب در ارتفاعات پایین باعث شده این علم چندان موردتوجه قرار نگیرد. هدف از این مطالعه آشنایی با مطالعاتی است که بر روی انواع درختان بومی ایران از قبیل ارس، بلوط، راش، آزاد و...صورت گرفته است. ما با کمک این علم سعی داریم اطلاعاتی از اقلیم گذشته با توجه به تأثیراتی که اقلیم بر پهنای دوایر سالیانه از خودبهجا میگذارند به دست آوریم تا بتوانیم چگونگی اقلیم سالهای خیلی دور را بازسازی کنیم.در مطالعات انجامشده همبستگی بالایی بین پهنای دوایر رویشی سال جاری و بارندگیهای پاییز و زمستان قبل اثباتشده که دمای ماه سپتامبر سال گذشته در تشکیل چوب بهاره سال بعد بسیار مؤثر است.

Keywords:

تغییرات اقلیمی , علم گاهشناسی , حلقههای سالیانه , درختان بومی ایران