واسازی در ادبیات و جلوه آن در معماری

واسازی رویکردی در نظریه های ادبی است که پس از سخنرانی دریدا نخستین بار در سال 1966 مطرح شد. واسازان در فرایند خوانش یک متن برانند تا «جفت های متقابل»، که ریشه در تفکر «مرکزمحور» دارد، را واسازی کنند از این طریق «تعین ناپذیری» معنای متن آشکار می شود، تمامی تفسیرهای مختلف مورد توجه قرار می گیرد و معنای متن ادبی متکثر، نامتناهی، متعارض، متضاد و نامشخص می گردد. به علاوه، از این طریق عملکردهای پیچیده ایدئولوژیکی متن آشکار می گردد. جالب توجه است که این رویکرد و نحوه تفکر در میان سبک های معماری نیز یافت می شود. پیتر آیزنمن، معمار آمریکایی، این مباحث فلسفی را وارد حوزه معماری کرد. از آن جایی که یک سازه در معماری نمود ذهنیت رایج و غالب روزگار خویش است، سازه هایی که با این ذهنیت طراحی می شوند حجم هایی را به ظهور می رسانند که دوگانگی، تناقض، بی ثباتی، تزلزل، ناپایداری، عدم تقارن و تناسب، عدم وضوح، ابهام، زشتی و عدم سودمندی به همان اندازه جفت های متقابلشان دیده می شوند زیرا هدف وارانه کردن یا واسازی کردن سلسله مراتبی است که همواره در متافیزیک غرب گروهی از تقابل ها «مرجح» بودند و گروهی دیگر «نامرجح». پیامد این شیوه رهایی از تعصبات، فرض های مسلم و ارزش های ثابتمان است که در ادبیات و معماری معاصر به عنوان جایگاه های منعکس کننده تفکرانسان امروز جلوه می یابد.

Keywords:

ادبیات , معماری , واسازی