روشنک رفیعی - کارشناس ارشد ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
منصوره سادات میر آقاجانی - کارشناس ارشد ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

پرپر ید توجه حافظ فرهنگ عامیانه و دور مانده از هنجارها و قواعد رسمی زبان و ادب که شاعران همکار او در دربار آن ها را به کار می بردند نباید از نظر دور داشت که برای او هم امکان فکر یا زبانی در دسترس، نقش ابزاری را داشت که می توانسته در تبیین اندیشه های والا و تبدیل آن برداشت های فکری و فلسفی عالمان به باورهای مردم پسند و همه فهم ایفای نقش نمایند. مقاله حاضر در نظر دارد با تحلیل محتوایی فرهنگ عامه در اشعار حافظ این گونه ادبی را بررسی کند. ضرب المثل ها و کنایه هایی که حافظ از آن ها بهره برد است مربوط به دوره خود اوست و به همین جهت بررسی و تحلیل آن ها از اهمیت ویژه برخوردار است و نشانگر مردمی بودن هنر به این و از سویی دیگر پیوند فکری و با قضای روزگار کیش است که در میان مردم رواج دارد نیز در این مقاله بررسی می شود. البته قابل ذکر است که کنایه ها فراوانی بیشتری در اشعار حافظ دارد.

حافظ، کنایه، ضرب المثل، استعاره تمثیلیه