سیما سراوانی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، دانشکده علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات عرب
سید محمد رضی مصطفوی نیا - دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، دانشکده علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات عرب

صحیفه سجادیه که به ااخت القران و زیور آل محمد - صلی الله علیه وآله مثلاً معروف است ، پس از قرآن کریم و نهج البلاغه بزرگ ترین گنجینه گران بهای حقایق و معارف الهی به شمار می رود. این کتاب اثر جاویدان امام سجاد علیهم السلام است که دربرگیرنده 54 دعا در موضوعات مختلف عقیدتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی می باشد. آرایه های بلاغی ابزار آراستن کلام و نیکو سخن گفتن است از آنجایی که این کتاب از زبان معصومین - علیهم السلام - بیان گردیده است از نمونه های بارز فصاحت و بلاغت عربی به شمار می رود. امام سجاد علیهم السلام در دعاهای صحیفه سجادیه با به کارگیری این عناصر به خالصانه ترین و عمیق ترین نوع نیایش با خداوند هستی پرداخته است که در دل و جان خواننده عاشق تأثیر شگرف می گذارد. بر این اساس پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به بررسی مؤلفه های بلاغت در دعای مکارم و تااخلاق و اهل الثغور صحیفه سجادیه می پردازد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که صحیفه سجادیه گرچه به عنوان کتاب دعایی مشهور شده است اما تنها یک کتاب دعای معمولی نیست بلکه کتابی است انسان ساز که طرحی حکومتی و مبارزاتی را در قالب دعا ارائه کرده است. امام سجاد ( ع) در دعاهای صحیفه سجادیه و صنعت استحاله بیشتر از صنعت تشبیه استفاده کرده است. چون استعاره ولی غرض تشبیه است و در آن حکم به اتحاد مشبه و مشبه به می شود و مشبه یکی از افراد مشبه به دانسته می شود.

امام زین العابدین ( ع)، دعای اهل الثغور و مکارم و الاخلاق، عناصر بلاغی