فرشید محمودی - استادیار پژوهش معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم ( سرارود - کرمانشاه ) ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

قارچ خاکزی Fusarium oxysporum f.sp ciceris بعنوان مهمترین عامل پژمردگی و خسارات زای نخود در بسیاری از کشورهای جهان گزارش شده است. این قارچ در ایران وسیع الانتشار ترین قارچ مزارع نخود می باشد. در این تحقیق به منظور ارزیابی لاین های امید بخش و پیشرفته نخود به قارچ عامل پژمردگی نخود، حدود 29 لاین پیشرفته نخود همراه با یک شاهد حساس به بیماری ( ILC 1929 ) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزارع آزمایشی ایستگاه تحقیقاتی سراورد ( کرمانشاه ) در اسفندماه سال 1392 در کرت های آلوده ( Sick plot ) کشت گردیدند. هر تیمار شامل دو خط سه متری که فاصله خطوط از هم 30 سانتیمتر و فاصله بذور 10 سانتیمتر بودند. کاشت رقم حساس بعد از هر دو ردیف و همچنین بصورت یک نوار 2 متری در اطراف خزانه انجام گردید. قبل از اجرای آزمایش برای توسعه آلودگی بوته های خرده شده دارای علائم بیماری پژمردگی در تمام سطح پلات مورد آزمایش بطور یکنواخت پخش شده و بوسیله دیسک با خاک مزرعه بطور یکنواخت مخلوط گردیدند. همچنین از کشت جدایه های خالص شده فوزاریوم و تکثیر آنها بروی مخلوط ماسه و آرد ذرت برای آلودگی بیشتر استفاده گردید. پس از کاشت و مشاهده علائم بیماری، ارزیابی لاین ها در سه مرحله با استفاده از سیستم مقیاس نمره ای انجام گرفت. نتایج حاصله نشان داد رقم آزاد نسبتاً حساس، لاین SAR8.J21K1 حساس (Susceptible)، 3 لاین (Tolerant)، 10 لاین (Moderately Resistant)، و 14 لاین مقاوم (Resistant) بودند و لاین شاهد ( (ILC 1929) نیز کاملاً حساس ( High Susceptible) بود.

نخود، بیماری پژمردگی، Fusarium oxysporum f.sp ciceris، منابع مقاومت