عادل غدیری - ایستگاه ملی تحقیقات لوبیا، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خمین، ایران
سید علی حسینی تهرانی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم پزشکی تهران، ایران
حمیدرضا دری - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران

به منظور مطالعه اثرات داروی تهیه شده به روش هومیوپاتی بر رشد و عملکرد گیاه لوبیا، آزمایشی به صورت بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ایستگاه ملی تحقیقات لوبیای خمین به اجراء درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل مصرف داروی هومیوپاتی به تنهایی، مصرف داروی هومیوپاتی و تونیک به صورت همزمان، مصرف داروی هومیوپاتی و تونیک به صورت مجزا، مصرف تونیک به تنهایی و شاهد ( بدون مصرف دارو وتونیک)، بود. کشت به روش جوی و پشته ای بود و کلیه عملیات زراعی در مراحل کاشت، داشت و برداشت و همچنین مصرف کودها و سموم شیمیایی برای تمامی تیمار به صورت یکسان و براساس توصیه های تحقیقاتی موجود در زراعت لوبیا صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای اعمال شده بر عملکرد بیولوژیک و بیوماس کل در سطح 1 درصد و بر تعداد غلاف و تعداد دانه در بوته در سطح 5 درصد معنی دار بود؛ اما سایر صفات مورد بررسی تحت تاثیر تیمارهای اعمال شده قرار نگرفت. بیشترین میانگین تعداد غلاف در بوته ( 12/53 ) و تعداد دانه در بوته ( 40/93 ) به تیمار مصرف داروی هومیوپاتی لوبیا و تونیک به صورت مجزا اختصاص داشت؛ اما بیشترین میانگین عملکرد بیولوژیک ( 13632 کیلوگرم در هکتار ) و بیوماس کل ( 15333 کیلوگرم در هکتار ) به تیمار مصرف همزمان دارو و تونیک اختصاص داشت. عملکرد دانه در تمامی تیمارهای اعمال شده بیشتر از شاهد ( بدون مصرف دارو و تونیک )، اما این برتری از لحاظ آماری معنی دار نبود. به نظر می رسد اعمال تیمارهای مذکور بیشتر از عملکرد اقتصادی، عملکرد بیولوژیک را تحت تاثیر قرار داده است؛ اما اظهار نظر دقیق در این زمینه نیازمند انجام پژوهش های تکمیلی می باشد.

لوبیا - هومیوپاتی - عملکرد دانه