مجید قنبری - دانشجوی دکترای فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه تربیت مدرس
سهیل کرم نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه تربیت مدرس

جوانه زنی و سبز شدن سریع بذر، یک عامل مهم و تعیین کننده عملکرد نهایی گیاهان است. تنش شوری و زوال بذر مهم ترین عوامل غیر زیستی تهدید کننده گیاهان به ویژه لوبیا است. این تحقیق با هدف بررسی اثر پیری بذر بر ویژگی های جوانه زنی لوبیا، توده بومی استان گیلان تحت تأثیر تنش شوری به صورت آزمایش فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل پیری بذر در 3 سطح 24، 48 و 72 ساعت پیری و تنش شوری در 5 سطح، صفر، 2، 4، 6 و 8 دسی زیمنس بر متر بود. در این آزمایش صفات میانگین جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه و وزن خشک ریشه چه و ساقه چه بذر توده بومی لوبیا اندازه گیری شد. نتایج این آزمایش نشان داد که در کلیه متغییرهای مورد بررسی اختلاف بسیار معنی داری بین سطوح تیمارها وجود داشت. علاوه بر این، اثرات متقابل پیری بذر و تنش شوری از نظر وزن تر ساقه چه در سطح پنج درصد و از نظر طول ریشه چه، وزن تر ریشه چه، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه در سطح یک درصد اختلاف معنی داری نشان داده، در حالی که از نظر میانگین و درصد جوانه زنی و طول ساقه چه تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. در مجموع افزایش دوره پیری بذر و افزایش سطوح تنش شوری بر جوانه زنی و شاخصه های مرتبط با آن در بذر گیاه لوبیا، تأثیر منفی گذاشته و از طریق تأثیر بر روابط آبی گیاه، سمیت ناشی از تجمع یون، کاهش یکپارچگی غشا پلاسمایی، تغییر ساختمان مولکولی اسیدهای نوکلئیک و کاهش فعالیت آنزیم ها در نهایت موجب افت شاخص های جوانه زنی گردید.

توده بومی، جوانه زنی، شاخص های رشدی گیاهچه، زوال بذر، نمک