شناسایی شاخص های مؤثر بر مشارکت زنا ن در طرح های توسعه شهری

موضوع مشارکت و کاربرد آن در علوم مختلف خصوصاً شهرسازی و برنام ههای توسعه شهری چندین دهه است که مورد توجهصاحبنظران و اندیشمندان قرار گرفته و از جمله عوامل و مؤلفه های موفقیت طرح های شهری به شمار می آید. اما در اکثر موارد بیان اینموضوع و کاربرد آن منحصر به گروه های خاص در جامعه بوده و از توجه مستقیم به زنان به عنوان نیمی از جمعیت شهروندی بازماندهاست. با توجه به این موضو ع، لزوم استفاده از مشارکت زنان در طرح های توسعه شهری به عنوان فرصتی در شهرسازی امروزه مطرحمی شود. اما استفاده از این فرصت و قابلیت بالقوه در جوامع مختلف نیازمند برخوردی مطالعه شده و محلی است . پیشینه این موضوع باگرایش ایده مشارکت در امور مختلف از جمله شهرسازی از اواخر دهه 1950 در امریکا آغاز و دامنه کاربرد آن به تدریج در دهه های بعدو در کشورهای دمکراتیک وسیع شد. از سوی دیگر ایده مشارکت زنان در امور شهری از دیدگاه های فلسفی مانند فمنیسم و به دنبالآن اصطلاحاتی مانند جنسیت و توسعه مطرح شد، اما موضوع مورد توجه در این نوشتا ر، تعامل مثبت و کارا بین این دو موضوع خصوصاًدر حوزه شهرسازی است. بر این اساس دو فرضیه اصلی این پژوهش به شرح زیر است : الف مشارکت زنان یک فرآیند پویاست کهمراحل مختلفی را شامل بوده و تحت تأثیر عوامل متعدد است. ب- افزایش آگاهی بیشترین تأثیر را بر میزان مشارکت زنان در امورشهری دارد. جهت آزمون این فرضیات ابتدا مبانی نظری مربوط به مشارکت زنان و توانمندسازی ارایه شده و جهت تدوین پایگاه نظریپژوهش، براساس نظریات و دیدگاه های مرتبط مدل نظری فرآیند ارتقای مشارکت زنان در قالب یک فرایند پویا و شامل چهار مرحلهاصلی ظرفیت سنجی، نهادسازی، بسترسازی و پای ش مطرح شده است . سپس با ارزیابی کمی، میزان هم سویی مؤلفه های مشارکتزنان و طرح های شهری مشخص شده؛ دو مؤلفه نهادسازی و آگاهی بیشترین تأثیر را بر فرآیند تهیه و اجرای طرح های شهری داردکه تأییدی بر درستی فرضیه های پژوهش است. روش تحقیق این پژوهش در بخش های اول و دوم مبانی نظری توصیفی تحلیلی ومبتنی بر مطالعات اسناد ی، کتابخانه ای بوده که با مراجعه به مدارک موجود و جمع آوری آنها صورت گرفته است. در نهایت نتیجه گیریاز طریق تحلیل و ارزیابی مؤلفه های مستخرج از مبانی نظری با استفاده از روش دلفی و با تکیه بر نظرات کارشناسی صورت گرفته وبراساس نتایج حاصل از این ارزیابی میزان تأثیر مؤلفه های مشارکت زنان بر فرآیند تهیه و اجرای طرح های شهری تعیین شده است.

Keywords:

مشارکت زنان , فمنیسم , جنسیت در توسعه , نهادسازی