موسی الرضا وفایی تبار - استادیار، بخش تحقیقات پنبه و گیاهان لیفی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، ورامین- ایران

به منظور بررسی تنوع موجود در روابط صفات کمی و کیفیت الیاف، تعداد پنج رقم از ارقام پنبه تتراپلوئید هیرستوم در منطقه ورامین در سال 1389 بررسی شد. در این مطالعه، جمعیت لاین های موجود از هر رقم در کنار یکدیگر کشت شدند و در انتهای فصل تعداد 100 لاین به تصادف انتخاب و صفات کمی و کیفیت الیاف به همراه عملکرد وش به تفکیک هر بوته اندازه گیری شد. در این تحقیق همبستگی بین صفات ذکرشده، تجزیه رگرسیون گا م به گام برای صفت درصد الیاف به مثابه متغیر وابسته و سایر صفات به مثابه متغیرهای مستقل به تفکیک ارقام و در مجموع ارقام محاسبه شد. همچنین تجزیه خوشه ای برای دسته بندی ارقام براساس کلیه صفات مورد اندازه گیری و همچنین همبستگی بین صفات صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که میزان همبستگی بینصفات از رقمی به رقم دیگر متغیر است. همبستگی بین دو صفت مهم طول و ظرافت الیاف در تمامی ارقام منفی و فقط در قم سیلند و آوانگارد معنی داربود. رابطه وزن وش تک بوته با صفات کیفیت الیاف در هیچیک از ارقام معنی دار نبود. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که به طورکلی تأثیردسته جمعی صفات در درصد الیاف از رقمی به رقم دیگر متفاوت است. الگوی گروه بندی ارقام با تجزیه خوشه براساس همبستگی بین صفات تاحدیمنطبق بر گروه بندی براساس صفات اندازه گیری شده بود. نتایج به طور کلی نشان می دهند که ارقام مورد مطالعه تفاوت هایی دارند که می توان از آ نهادر برنامه بعدی اصلاح پنبه استفاده کرد.

تجزیه خوشه، پنبه، رگرسیون، همبستگی صفات