مهدی کاکایی - مربی گروه علمی مهندسی کشاورزی (ژنتیک و اصلاح نباتات)، دانشگاه پیام نور، تهران
علی رضا زبرجدی - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه
علی مصطفایی - دانشیار، گروه پژوهشی بیوتکنولوژی مقاومت به خشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه
عباس رضایی زاد - استاد، بخش ایمونولوژی، مرکز تحقیقات بیولوژی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های کلزا توسط تجزیه و تحلیل های چندمتغیره در دو شرایط رطوبتی (نرما ل و تنش) تعداد 16ژنوتیپ با آرایش طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار تحت دو شرایط در دانشگاه رازی در سال 1386-1387 بررسی شد .تجزیه به عامل ها در شرایط نرمال نشان داد که نه عامل اول در مجموع 89/1 درصد تنوع کل داده ها را توجیه کردند و همچنین در شرایط تنش هشت عامل اول در مجموع 86/05 درصد تنوع کل داده ها را توجیه کردند. تجزیه علیت برای عملکرد روغن براسا س ترتیب اهمیت صفات و نیز نتیجه رگرسیون گام به گام به ترتیب دو صفت پرولین در مرحله اوایل گلدهی و ارتفاع در مرحله اواسطگلدهی در شرایط نرمال و دو صفت ارتفاع در مرحله اواخر گلدهی و میانگین طول خروجی در شرایط تنش خشکی را انتخابکردند. تجزیه خوشه ای براساس کلیه صفات در شرایط نرمال به روش WARD، ژنوتیپ ها را در سه گروه قررار داد و بیشترین فاصله ژنتیکی بیو ژنوتی های Sunday و Shiralee مشاهده شد. در شرایط تنش به روش UPGMA نیز ژنوتیپ ها در سه گروه قرار گرفتند و دورترین قرابت بین ژنوتیپ های Sahara و Sunday به دست آمد. بنابراین، پیش بینی می شود که تلاقی ژنوتیپ های Sunday و Sahara با Shiralee بهترین دورگ ها را ایجاد و در نسل های در حال تفرق تنوع مطلوبی برای برنامه های به نژادی فراهم کند.

تجزیه خوشه ای، تجزیه علیت، تنش خشکی، روش های آماری چندمتغیره، کلزا