عبدالحسین حیدری - دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور، تهران
افسر روحی - استادیار آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه پیام نور، ایران

در زبانهایی که ویژگی آرایشی نحوی آزاد دارند، قلب نحوی میتواند سازههای مختلف جمله را جابهجا کند. می یاگاوا (2001) مدعی است که در زبان ترکی با اعمال قاعدهٔ قلب نحوی، عناصر غیر فاعلی به مشخحصیگر گروه زمان حرکت می کنند و فاعل در جایگاه احصلی خود، یعنی مشخحصیگر گروه فعلی سیک باقی می ماند. در این مقاله میخواهیم با تکیه بر رویکرد مطابقت در مدل کاوشگر - هدف برنامهٔ کمینه گرایی و ارائهٔ مثالهای کافی نشان دهیم برخلاف ادعای می یاگاوا، سازهٔ موجود (فاعلی) در مشخصسگر گروه فعلی سیک با توجه به نقشی دوگانهٔ مطابقت (بازبینی مشخصه های غیر قابل تعییر عنصر زمان و دریافت حالت فاعلی) باید به مشخصگر گروه زمان حرکت کند و در زبان ترکی آذری با اعمال قاعدهٔ قلب نحوی، عناحصر غیر فاعلی مانند مفعولی طی عملکرد مطابقت در طول اشتقاق نحوی، به جایگاهی قبل از گروه زمان که از آن به عنوان جایگاه تأکید یاد می شود ارتقاء پیدا میکنند، زیرا مشخصگر گروه زمان توسط فاعل پر می شود. پس قاعدهٔ قلب نحوی در زبان ترکی آذری همان مبتداسازی است و چنانچه در فرایند تولید جمله، به دلایل معنایی و کلامی، نیازی به تأکید یا مبتداسازی باشد، گروه نقش نمای یاد شده در جایگاهی قبل از گروه زمان قرار میگیرد.

قلب نحوی، کمینه گرایی، مدل کاوشگر - هدف، زبان ترکی آذری