وام واژه های فارسی در کتاب الامتاع و الموانسه ابوحیان توحیدی

فرهنگ ایرانی که از سدههای نخست اسلامی وارد زبان و ادبیات عربی شده بود، در قرن چهارم گویی جزئی از فرهنگ عربی شده، در میان مردم رایج و معمول بود. این فرهنگ با ابزار زبان انتقال داده شد. بنابراین نفوذ گستردهٔ آن را باید در آثار نویسندگان ایرانی نژاد عربی نویسی یافت. ابوحیان توحیدی، دانشمند بزرگ جهان اسلام در قرن چهارم هجری، از جملهٔ این نویسندگان است که در آثار او نشان ایران فراوان است: در کتاب الامنتاع و المقوانسته وی بیش از حصد و امواژهٔ فارسی به چشم میخورد که از آن میان تقریباً ۲۲ واژه برای اولین بار در اثر ابوحیان ذکر شده و ۲۱ مورد آن، واژه هایی است که در عصر جاهلی وارد زبان عربی شده بود و در این قرن کاربرد داشت و بیشتر از ۷ ه واژهٔ دیگر، وامواژه های اع حصیر اسلامی و عباسی می باشند. کلمات فارسی کتاب در حوزهٔ تمدن مادی قرار دارند و بیشتر مربوط به خوراک، پرندگان، حیوانات و گیاهان دارویی می باشند و بسیار کم نام گل، ابزار موسیقی، بازیها، ابزار مخصوصی ساختمان و... در بین آنها به چشم میخورد. از آنجا که وامواژههای فارسی بار معنایی خود را دارند، بنابراین هدف از پژوهش در واژههای معرب، تعیین بارهای فرهنگی فارسی انتقال یافته به زبان عربی است و بدین گونه با معناشناسی واژه ها، نوع فرهنگ تأثیرگذار هشاخ حصری می شود.

Keywords:

ابو حیان توحیدی , الا متاع و المقوانسته , وامواژهٔ فارسی , بار فرهنگی , معناشناسی واژگانی