اصغر اسمعیلی - استادیار زبان و ادبیات فارسی،بنیاد دانشنامه نگاری ایران ،تهران

زبان وسیلهٔ ارتباطی است و هدف مهمی چون انتقال پیام از مجرای آن صورت می گیرد. مقتضیات زندگی امروز، تکالیف و وظایف جدید و متنوعی بر دوش زبان گذاشته است و زبان فارسی نیز همچون زبانهای دیگر گونه هایی چون گونهٔ رسانهای و مکاتبات اداری را در خود جای داده است که نوشتار سالم و منطبق با معیارها و هنجارهای اصیل فارسی در آنها مورد انتظار است. این گونه ها به دلیل وسعت کاربرد و شمول، نوعی ابزار آموزشی زبان برای مخاطبان نیز محسوب می شوند؛ از این رو، توجه به الگوهای هنجارمند و صحیح در آنها باعث گسترش زبان فارسی معیار در میان بکار گیران و مخاطبان آنها می شود. گونهٔ اداری زبان از گونههایی است که با نامه، بخش نامه، دستورالعمل، اطلاعیه و مواردی از این دست، پیام هایی را منتقل می کند. این گونه با این که ویژگیهای خاص و اصطلاحات ویژه خود را دارد، اما در بسیاری از شئون، از جمله واژدها و ساختار باید از فارسی معیار پیروی کند، اما بررسیها نشان میدهد که این گونه در این پژوهشت ۱۵۲ نامه و بخش نامه از مکاتبات اداری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که مشتمل بر ۱۰۰۰ جمله بود، بررسی و الگوهای غیر معیار در سه سطح ویرایش فنی، زبانی و بلاغی تحلیل شد و ضمن نشان دادن صورت معیار آنها پیشنهادهایی برای بهبود وضع نگارش مکاتبات اداری داده شد. مطابق بررسی حاضر بیشترین کاربردهای غیر معیار به ترتیب در حوزهٔ ویرایش زبانی، فنی و پس از آنبلاغی بوده که لزوم توجه بیشتر به آنها در آموزش و پژوهش آشکار می شود.

مکاتبات اداری، زبان معیار، الگوهای غیر معیار زبانی، الگوی هنجارمند، گونهٔ رسانهای