رضا خیرآبادی - عضو هیئت علمی -سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی ،تهران، ایران

شیوهٔ نام دهی (تشخص بخشی یا تشخص زدایی) و بازنمایی افراد و گروهها در تحلیل گفتمان انتقادی، به ویژه رویکرد ون لیون اهمیتی بسیار دارد. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی شیوهٔ نام گزینی و بازنمایی کشور «ایران»، به عنوان یکی از مهم ترین نقش آفرینان منطقهٔ حساس خاورمیانه و رقیب سیاسی و ایدئولوژیک ایالات متحده آمریکا، در بیش از سه دههٔ اخیر در مجلهٔ آمریکایی تایم است. در این مقاله نحوهٔ حضور یا عدم حضور نام ایران و شیوهٔ خطاب نام این کشور (ایران در برابر جمهوری اسلامی ایران) در پیکرهٔ مجلهٔ تابیم در چارچوب الگوی اجتماعی - معناشناختی ون لیون بررسی شده است. دادههای پژوهش بیش از ۵۰۰۰ هزار مطلب و خبر دربارهٔ ایران بوده که از میان محتوای مطالب منتشر شده در مجلهٔ تابیم از دههٔ ۱۹۲۰ تا ۲۰۱۰ انتخاب و تحلیل شده است. نتایج به دست آمده نشان دهندهٔ آن است که تعداد و همچنین شیوهٔ بازنمایی ایران در مجلهٔ مذکور در دهه های مختلف با تفاوتهای معناداری روبه رو بوده است و در این میان، نام دهی ایران با سیستم حکومتی آن، کاملاً جهت گیرانه و در راستای اهداف و اغراض کردانندگان و سیاستگذاران نشریهٔ تایم بوده است، به گونهای که در برابر بیش از ۲۵۰۰ بار ارجاع به نام ایران از سال ۱۹۸۰ به بعد فقط ۸ مورد ارجاع به نام «جمهوری اسلامی ایران» عمدتاً در بافتهای منفی به همراه تشخص بخشی منفی همراه با توصیف گرهایی به شدت سوگیرانه وجود داشته است. نتایج این پژوهش افزون بر یافتههای نظری میتواند رهیافتی تازه در برداشت مخاطبان عامرسانههای مهم بین المللی نیز به شمار آید.

تحلیل گفتمان انتقادی، نام دهی ایران، مجلهٔ تابید، الگوی ون لیون، شیوهٔ نام دهی