فرویدون اکبر زاده - عضو هیات علمی گروه سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی اهواز
شهریار شهریاری - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی اهواز

مساله ی بررسی مفهوم آزادی از جنبه های مختلف از جمله قائل شدن جنبه های مثبت و منفی برای آن در تاریخ اندیشه ی سیاسی سابقه دارد مثلادر اندیشه ی اندیشمندانی چون دیویی ٬ مارکس و مارکسیست ها تا - هانا آرنت و.. یاحتی در رشته های دیگر علوم انسانی همچون روانکاوی اریک فروم اما شاید بیش از هر - اندیشمندی نام آیزیا برلین با این نوع تفکیک از دو جنبه ی مثبت و منفی از آزادی گره خورده باشد. آیزیا برلین با انتقاد از غایت انگاری اخلاقی در سیر اندیشه غرب و نگاه مونیستی و کل نگر آن ،که جمع همه ی خیرهای اخلاقی را در نظامی عقل گرا ممکن می داند ،با نگاهی پلورالیستی معتقد به عدم امکان جمع شدن آن هاست و معتقد به انتخاب انسان از میان آنها می باشد و با این دیدگاه است که آزادی را به دو جنبه ی مثبت و منفی تقسیم می کند. و آزادی منفی را که اختصارا به معنی آزاد بودن از محدودیت برای انجام کارهاست بر آزادی مثبت که اختصارا به معنای وجود امکان برای انجام کارهاست ارجحیت داده و آن را آزادی حقیقی می پندارد. هر چند یک سره آزادی مثبت را نیز رد نمی کند و نادیده نمی گیرد. از طرفی این نظرگاه او در مورد آزادی با انتقادات اساسی از طرف گروهی دیگر از اندیشمندان از طیف های مختلف واقع شده است. مقاله حاضر در پی آن است که پس از آشنایی مختصر با کل اندیشهی برلین با نگاهی دقیق به بررسی مفاهیم آزادی مثبت و منفی از نگاه او بپردازد

آزادی مثبت و منفی، آیزایا برلین، عقل گرائی، کثرت گرایی