رحمان باریده - دانشجوی کارشناسی ارشد، آبیاری و زهکشی، دانشگاه ارومیه
سینا بشارت - استادیار گروه مهندسی آب - آبیاری و زهکشی، دانشگاه ارومیه
چنور بهرامی - کارشناس ارشد، آبیاری و زهکشی، دانشگاه ارومیه
وحیدرضا وردی نژآد - استادیار گروه مهندسی آب - آبیاری و زهکشی، دانشگاه ارومیه

آب به عنوان مهم ترین و محدود کننده ترین نهاده تولیدی کشاورزی ایران شناخته شده است. با توجه به این محدودیت ها توجه به بهره وری مصرف آب و استفاده از سیستم های کم آبیاری امری ضروری است. اما این سیستم ها به لحاظ اقتصادی نیز باید مقرون به صرفه باشند. در این تحقیق به بررسی تاثیر سیستم های مختلف آبیاری (آبیاری جویچه ای معمولی شاهد،(EFI) آبیاری جویچه ای یک در میان ثابت ،(FFI) آبیاری جویچه ای یک در میان متغییر(AFI) آبیاری قطره ای (تیپ) در سطح های 100 ،75 % و 50 % تامین نیاز آبی گیاه) بر کارایی مصرف آب،، مقدار صرفه جویی آب و عملکرد گیاهان (گوجه فرنگی، چغندرقند، کلزا و ذرت) پرداخته شده است. همچنین مدلAquaCropبرای شبیه سازی دینامیکی رشد گیاه کلزای بهاره تحت شرایط محدودیت آب در شرایط اقلیمی تبریز مورد استفاده قرار گرفت. طرح آزمایشی شامل 4 تیمار آبیاری 1 I و 4 I3 ،I2 ،Iبترتیب برابر آبیاری معمولی کلزا، 20،35 و 50 درصد کمتر از نیاز بالقوه آن در 4 تکرار بصورت طرح بلوک ، های کامل تصادفی برای دو سال زراعی 89 و 90 انجام شد. بر اساس داده های تحقیقات انجام شده در زمینه تاثیر این روش ها بر کارایی مصرف آب و صرفه جویی، سیستم آبیاری قطره ای با تامین 100 % نیاز آبی (با میانگین صرفه جویی 40 % در آب نسبت به شاهد) بیشترین ، عملکرد را داشت. کارایی مصرف آب در گیاهان مورد نظر در آبیاری تیپ 100 % به ترتیب بالا برابر 10.34،0.48 و 1.32 ،1.52کیلوگرم برمترمکعب و عملکرد محصول به ترتیب برابر 51،10،1.6 و 6.8 تن در هکتار بود. همچنین در شرایط محدودیت آبی با کاهش کمی در عملکرد ، محصول پیشنهاد می شود از آبیاری شیاری یک در میان متغییر و آبیاری قطره ای با تامین 75 % نیاز آبی گیاه استفاده شود. براساس نتایج، مدل AquaCropدر روش های کم آبیاری، عملکرد دانه کلزا را برای هر دوسال با دقت زیاد شبیه سازی کرد. بطور کلی شاخصهای آماری 0) d و NRMSE برای عملکرد نهایی محصول(7/05 درصد،0/96)بدست آمد. بطور خلاصه میتوان چنین نتیجه گرفت که دادههای مدل برازش خوبی با دادههای اندازهگیری شده دارند. فقط مدل در تنشهای زیاد، مقدار عملکرد را به خوبی شرایط آبیاری کامل نشان نمیدهد

آبیاری سطحی، آبیاری تیپ، کارایی مصرف آب، صرفه جویی آب، کم آبیاریAquacrop