یحیی رسول زاده - دانشجوی دکترای بهداشت حرفه ای و عضو هیات علمی علوم پزشکی ارومیه
محمدعلی حیدرنیا - استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
ابوالفضل قهرمانی - عضو هیات عملی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه

بهبود سلامت و ایمنی در کار می تواند منافع اقتصادی برای شرکتها، کارکنان و جامعه به دنبال داشته باشد. حوادث و بیماریهای ناشی از کار می توانند هزینه های هنگفتی را برای شرکتها به بار بیاورند به ویژه برای شرکتهای کوچک که حوادث شغلی می تواند یک معضل مالی عمده ای باشد ولیکن قبولاندن این مسئله به کارفرمایان و تصمیم گیرندگان و سودمندی شرایط کاری ایمن و سالم کار مشکلی است. برآوردهای مالی یا اقتصادی و ارائه یک بررسی واقعی از هزینه های کلی ناشی از حوادث و فواید حاصل از پیشگیری از حوادث می تواند یک روش موثر باشد، هم هزینه های قابل محاسبه به صورت کمی و هم هزینه هایی که فقط می توان به صورت اصطلاحات یا شاخص های کیفی بیان کرد. هزینه های ناشی از حوادث و فواید ناشی از شرایط ایمن و بهداشتی شامل حال کارگران و خانواده های آنها، سیستم مراقبتهای بهداشتی، شرکتهای بیمه، ارائه کنندگان خدمات ایمنی و بهداشت شغلی، کارفرمایان و مدیران و شرکای کارخانجات و شرکتها، مصرف کنندگان، درآمدهای عمومی و غیره می باشد. بهترین روش برای به دست آوردن یک بینش واقعی به هزینه های ناشی از حوادث شغلی انجام یک ارزیابی اقتصادی است که در سه سطح کارگران یا کارکنان، شرکت و در کل جامعه صورت می گیرد که برای هر سطح شاخصهای مختلف متناسب با ویژگیهای بومی هر کشور به کار برده می شوند. در کنار شاخصهایی مثل ضریب شدت، شدت تکرار و Safety Factor با مزایا و معایب مربوطه یک شاخص جهانی دیگری از سال 1996 تحت عنوان Disability Adjusted Life years DALY یا سالهای سالم از دست رفته عمر برای بیان بار صدمات ناشی از یک حادثه و یا یک بیماری در سطح کارگران و جامعه و در خصوص کیفیت زندگی مورد استفاده قرار گرفت که هدف این مقاله معرفی این شاخص و نحوه محاسبه و کاربرد آن می باشد.این مطالعه به روش مروری و کتابخانه ای تهیه و تنظیم گردیده است که بدین منظور نزدیک به 18 مقاله معتبر منتشر شده در مجلات عملی پژوهشی دنیا در ارتباط با شاخص DALY مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس مطالعه مقالات موجود، شاخص DALY یک شاخص Socio- economic بوده و حاصل جمع دو معیار YLL سالهای عمر از دست رفته به علت مرگ زودرس و YLD سالهای سالم از دست رفته به علت زندگی توام با نا توانی می باشد که معیار اول با دانستن تعداد موارد مرگ ناشی از حوادث شغلی و سالهای امید به زندگی افراد به کمک یک فرمول محاسبه می شود و معیار دوم با دانستن موارد وقوع صدمات غیر کشنده حوادث شغلی، وزن ناتوانی و طول دوره ابتلا به ناتوانی به کمک فرمول مربوطه محاسبه می شود. در شاخصهایی نظیر شاخص شدت و حدت و یا فاکتور ایمنی برای هر صدمه ای مقدار کمی ثابتی بر حسب روزهای کاری از دست رفته در نظر گرفته شده است و به مسئله کیفیت زندگی افراد حادثه دید ه یا دچاری بیماری مثل امید به زندگی، سالهای سالم از دست رفته، سالهای نا توانی در انتظار فرد، تفاوت توانایی ها در دهه های مختلف زندگی و کاهش آن در سنین بالا و غیره توجه نشده است که در بین افراد کاملا متفاوت بوده و نمی توان برای همه به یک شکل محاسبه کرد. لذا شاخص DALY در حیطه تبعات صدمات ناشی از حوادث شغلی و همین طور بیماریهای شغلی در سطح افراد و جامعه به عنوان یک شاخص اقتصادی -اجتماعی در مطالعات ایمنی و بهداشت و نیز بیان تاثیر سوء عوامل زیان آور شغلی به کار برده شده و با نشان دادن این تبعات به شکل ملموس و قابل درک در خصوص اهمیت توجه به امر پیشگیری از حوادث و بیماریهای شغلی و سالم سازی و ایمن سازی محیط های کار بسیار موثر واقع گردد.

حوادث ناشی از کار ، صدمات ، هزینه های اقتصادی حوادث شغلی ، DALY ، ایمنی و بهداشت