پریسا هاشمپور - استادیار گروه مهندسی معماری ، دانشکده معماری وشهرسازی ، دانشگاه هنر اسلامی تبریز ، ایران
حسین جنگی - دانشجوی ارشد مهندسی معماری ، دانشکده معماری وشهرسازی ، دانشگاه هنر اسلامی تبریز ، ایران

دربرخی کشورها چون ایران، قبل ازانقلاب صنعتی ورشد سریع شهرها، ارتباط مناسبی بین فضای مسکونی و محیط طبیعی برقراربوده است که متاسفانه باتوجه به عواملی ازبین رفته ویاکم رنگترشده است . خانه به عنوان یک سرپناه علاوه برتامین نیازهای اولیه باید به نیازهای روحی وروانی کاربران توجه کند که ارضای این نیازها ازطریق پیوندبا طبیعت قابل حصول است . دراین راستا تقلیل آسیب به طبیعت وایجادامکان ارتباط مناسب با طبیعت وعناصر آن (نور، آب ، بادوپوشش گیاهی) ازمواردبسیارمهم است. درگذشته ، هم رابطه انسان باطبیعت رابطه ای مسالمت آمیز بوده وهم معماری (به خصوص مسکن) دربسترطبیعت شکل می گرفته است.ولی درحال حاضر، رویکردهای جدیدطراحی مسکن درایرن توجه چندانی به همجواری باطبیعت ندارند. چنین به نظرمی رسد که بازگشت به سابقه تاریخی همجواری طبیعت درحیاطها درکنارمسکن شاید راهگشای مناسبی جهت بهبود ارتباط ساکنین خانه های آپارتمانی امروزباطبیعت باشد. روش پژوهش دراین مقاله ، توصیفی ، تحلیلی هست که باانتخاب نمونه موردی ازخانه های سنتی ومعاصر شهرتبریز به بررسی وتحلیل عناصرطبیعی (آب وپوشش گیاهی) دررابطه باشکل دهی به حیاط خانه های مسکونی می پردازیم ودرنهایت به این نتیجه می رسیم که توجه به نقش حیاط وعناصرطبیعی آن درنمونه های مسکن معاصر، کاهش چشمگیری نسبت به نمونه های سنتی پیداکرده است درحالیکه نیازبه این مولفه ها درمساکن معاصرباتوجه به تشدیدآلودگیهای زیست محیطی وکاهش منابع طبیعی بیش ازگذشته محسوس می شودوبایدراهکارهای مناسبی برای طراحی حیاطهای امروزی ارائه داد.

عناصرطبیعت ، حیاط، مسکن سنتی، مسکن معاصر، تبریز