گلاره امیری - دانشجوی دکترا تاریخ اسلام، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران

جنگ نرم، تلاش برنامه ریزی شده برای استفاده از ابزارها و روش های تبلیغی،رسانه ای، سیاسی و روانشناختی برای تأثیر نهادن بر حکومت ها، گروه ها و مردم کشورها به منظور استحاله ی فرهنگ مورد نظر و ترویج ارزش های فرهنگ مهاجم است.جنگ نرم از مقوله مهندسی افکار عمومی و نوعی تلاش برای جابه جایی مصادیق تولی و تبری است.در این جنگ، به مقدسات و اعتقادات فرهنگی جوامع حمله و فرهنگ غرب یا همان سبک زندگی بیگانه از طرق مختلف به مردم جامعه القا می شود. در حقیقت در این جنگ به جای عملیات نظامی، بحران های اجتماعی و فرهنگی برای جامعه ی مورد نظر به گونه ای مهندسی می شود که برداشت ذهنی فرد از هنجارها و ارزش های خود و جامعه اش، دچار تزلزل و بی ثباتی شده و به راحتی آماده ی پذیرش هر عقیدهای می گردد. هدف نهایی جنگ نرم همان هدف جنگ سخت، یعنی مهار و فروپا ی یک نظام سیاسی است، ولی راهبرد،روش و ابزار این براندازی متفاوت است. با توجه به مسائل بیان شده، می توان از ابزارهای جنگ نرم به رسانه ها، بازی های رایانه ای، اینترنت و ... اشاره کرد. علاوه بر ابزارهای ذکر شده که مستقیما از سوی دشمن برای استحاله و بی ثباتی نظام مستقر به کار گرفته می شود، عواملی نیز در درون کشور وجود دارد که از آنها به عنوان بستر و زمینه فعالیت دشمن یاد می کنیم که عامدانه و به قصد ضربه زدن به نظام حاکم به وجود نیامده اند بلکه ناشی از ناکارآمدی سیستم و عملکردهای اشتباه مسئولین کشور و یا آسیب های گوناگون در میان توده های مردم اندکه منشأ داخلی دارند و همه و همه می تواند به عنوان زمینه سوء استفاده دشمن برای ضربه زدن به نظام به شمار آید،که این عوامل عبارتند از: عوامل اخلاقی (فراموش کردن معنویت)، اقتصادی (افزایش شکاف اقتصادی)، فرهنگی(ترویج سبک زندگی تجملی)، سیاسی(ترویج تأویل گرایی، فسادسیاسی). در این مقاله تلاش بر آن است تا با استفاده از اسناد،شواهد تاریخی و بکارگیری شیوه های پژوهش تاریخی، به بررسی ابزارها و عوامل زمینه ساز جنگ نرم به عنوان رویکردی سیاس پرداخته شود.

جنگ نرم- ابزارهای جنگ نرم- عوامل زمینه ساز جنگ نرم- استحاله ی فرهنگی- مهندسی افکار