غلامرضا زمانیان - استادیار، دانشکده اقتصاد.، دانشگاه سیستان و بلوچستان
ام البنین جلالی - کارشناس ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه پیام نورکرج
امید جنابی - دانشجوی دوره دکتری، دانشگاه سیستان و بلوچستان
مجید هاتفی - دانشجوی دوره دکتری، دانشگاه سیستان و بلوچستان

برای این که جامعه محیط مناسبی برای زندگی باشد باید امنیت آن حفظ گردد و با هر کجروی اجتماعی که این امنیت را تهدید می کند، مبارزه شود. در راه مبارزه با این کجروی ها همواره باید توجه داشت که بسیاری از عوامل و علل بروز جرایم در بطن جامعه نهفته است، نه در مجرمین. هدف این مقاله بررسی جرم با رویکردی اقتصادی است. در این راستا جرم به چهار دسته ی قتل عمدی، سرقت، ضرب و جرح و جرائم کودکان تقسیم گردید. سپس متغیرهای کلیدی اقتصادی-اجتماعی مچون ضریب جینی، درآمدسرانه، نرخ بیکاری، طلاق، شهرنشینی، تعداد مراکز خدمات سازمان بهزیستی به عنوان متغیرهای وابسته وارد الگوی جرم گردید. داده های مورد استفاده به صورت سالانه (1389-1363) در نظر گرفته شده است و از الگوی انگل- گرنجر برای تخمین الگوهای مختلف جرم استفاده گردید. نتایج حاکی از آن است که رشد شهرنشینی مهمترین عامل بروز جرم در سه دسته ی قتل عمدی، سرقت و ضرب و جرح است. درآمد سرانه نیز در سه دسته ی قتل عمدی، سرقت و جرائم کودکان یکی از عوامل اثرگذار جرم است. نرخ بیکاری تنها در جرم های مربوط به سرقت و ضرب و جرح به طور معناداری اثر گذار بوده است. نکته قابل توجه در مورد خدمات بهزیستی آن است که این ارگان در اثرگذاری بر میزان جرم در کشور بسیار ناموفق بوده است.

جرم- انگل گرنجر- قتل عمد، سرقت- ضرب و جرح- جرائم اطفال