هادی خانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
محمد نظری پور - استادیار، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

کنترل های داخلی و حسابرسی داخلی از مولفه های مهم حاکمیت شرکتی محسوب می شوند. طراحی و اجرای کنترل های داخلی هماهنگ و استفاده از خدمات حسابرسی داخلی راهکاری موثر برای ارزیابی اعمال و اثربخشی کنترل ها، و ایفای مسئولیت پاسخگویی از هر مدل نظام حاکمیت شرکتی است. حسابرسی داخلی نقش بسیار کمرنگی در شرکتهای ایرانی داشته است. بررسی ها گویای آن است که حتی تعداد زیادی از شرکتهای بورسی نیز از خدمات حسابرسان داخلی بهره نمی گیرند و آن تعداد از شرکتهای پذیرفته شده در بورس که دارای واحد حسابرسی داخلی هستند نیز به خدمات حسابرسان داخلی عنایت ناچیزی دارند و جایگاه سازمانی آنها موجب کاهش اثربخشی حسابرسان داخلی می شود. بررسی متون متعدد و معتبر نشان می دهد که اولین و قدیمیترین مفهوم عبارت حاکمیت شرکتی، از واڇه لا تین Gubernare به معنای هدایت کردن گرفته شده است که معمولا در مورد هدایت کشتی به کار می رود و دلا لت بر این دارد که اولین تعریف حاکمیت شرکتی بیشتر بر راهبری تمرکز دارد تا کنترل. تعریفهای مختلفی از حاکمیت شرکتی وجود دارد؛ از تعریفهای محدود و متمرکز بر شرکتها و سهامداران آنها گرفته تا تعریفهای جامع و دربرگیرنده پاسخگویی شرکتها در قبال گروه کثیری از سهامداران، افراد یا ذینفعان. هدف اصلی آییننامه حاکمیت شرکتها، « شفاف سازی و پاسخگویی» در بازار سرمایه میباشد، ولی چنانچه در کشوری به موضوع پاسخگوئی و شفافیت توجهی نشود و یا اساسا موضوع حکمرانی خوب مطرح نباشد آئین نامه حاکمیتی شرکتها کارساز نخواهد بود. در حال حاضر در ایران، سهامداران جزء هیچ گونه ابزاری جهت نظارت بر مدیران و حتی اطلاع از مصوبات هیأت مدیره و دسترسی به صورتهای مالی کامل، ندارند مضافاً بر آنکه حاکمیت شرکتی در واقع به نوعی محدودیت برای سهامداران عمده و دسترسی سهامداران جزء به اطلاعات و اعمال کنترل مدیریت می باشد. مزایای آئین نامه حاکمیتی شفاف سازی اطلاعات، رعایت یکسان حقوق صاحبان سهام، برقراری سیستم کنترلهای داخلی و ارتقای رابطه حسابرسان مستقل با شرکت می باشد. شواهد موجود نشان می دهد با توجه به رقابتی شدن بخش زیادی از فعالیتهای تولیدی و خدماتی و تلاشهای در دست انجام برای ورود ایران به سازمان تجارت جهانی، شرکتهای ایرانی راهکاری جز اصلا ح و بهبود سیستم حاکمیت شرکتی و استفاده از تمام مکانیزمهای برون سازمانی و درون سازمانی برای ادامه حیات خود ندارند. توجه به نقش حسابرسان داخلی یکی از موارد بسیار بااهمیت اصلاح حاکمیت شرکتی است و به نظر می رسد آینده روشن و با ارزشی پیش روی حسابرسان داخلی قراردارد و در شرایط موجود، دانشگاه ها، جامعه حسابداران رسمی ایران، سازمان حسابرسی، انجمن حسابداران خبره ایران و انجمن حسابداری ایران وظیفه سنگینی در مورد آموزش و ارتقای دانش حسابرسی داخلی به عهده دارند.

حاکمیت شرکتی- کنترل های داخلی- حسابرسی داخلی