بررسی مزیت نسبی و پتانسیلهای تولید محصولات عمده زراعی و تاخیر دخالتهای دولت بر بخش کشاورزی استان خراسان

باگسترش تولید و تجارت و تاثیر آن بر روابط کشورها توجه به مزیت نسبی اهمیت خاصی پیدا کرده است که تبلور آن در ایجاد پیمان های منطقه ای و بین المللی نظیر گات کاملا مشهود است. لذا در روابط بین المللی در آینده ای نزدیک مزیت نسبی در تولید حرف اول را می زند و لازم است تا الگوهای کشت بر اساس مزیت نسبی تنظیم گردد. در این مطالعه مزیت نسبی استان خراسان در تولید مهم ترین محصولات زراعی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور از دو شاخص هزینه منابع داخلی، DRS و نسبت هزینه به منفعت اجتماعی SCD استفاده گردید. همچنین درآمد خالص با قیمت های داخلی و نرخ حمایت موثر دولت از تولیدات کشاورزی معیارهای محاسباتی دیگری بودند که از آنها بهره گرفته شد. نتایح این مطالعه ( به استثنای نخود دیم ) دارای مزیت نسبی می باشد. اما در سطح شهرستانها در تولید دارای مزیت نسبی نبودند. شاخص های SCB و DRC اگرچه رتبه بندی های یکسانی را نشان ندارند اما در نرخهای مختلف ارز هر یک از شاخص ها به تنهایی رتبه بندی یکسانی را در میانگین استتانی نشاان دادند. نتایج مطالعه نشان داد که حیساسیت مزیت نسبی اکثر محصولات نسبت به نرخ ارز، عملکرد در هکتار و قیمت جهانی محصول کم می باشد. همچنین اکثر محصولات از حمایت منفی دولت برخوردار بودند. رتبه بندی و مقایسه مزیت نسبی و خالص در آمدهای تولید نشان داد که محصولات صیفی از هر دو نظر در صدر قرار دارند و محصولات استراتژیکی نظیر گندم و جو از لحاظ مزیت نسبی در میانه جدول و از لحاظ درآمد در انتهای جدول جای دارند. ضمن آنکه محصولاتی نظیر پنبه و چغندر اگرچه دارای مزیت نسبی پایینی می باشند و لیکن رتبه آنها با استفاده از شاخص درآمد خالص مطلوب می باشد.