محمد مظهری - محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان
سعید یزدانی - عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
پونه افتخاریان - کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی

تعیین و جایگاه محصولات مختلف از نظر پتانسیلها و توانمندیهای بالقوه یکی از مباحث مهم و اساسی در اقتصاد کشاورزی بوده که می تواند فعالیتهای سرمایه گذاری در امر تولید را با هدف توسعه صادرات غیر نفتی به طور صحیحی هدایت نماید. در واقع برای موفقیت در عرصه های بین المللی لازم است که توانایی رقابت پذیری محصولات و اولویت بندی آنها تعیین گردد تا تولید محصولات مختلف به صورت کارامدتری در نظام تخصیص منابع صورت گیرد. در همین راستا در تحقیق حاضر اقدام به شناسایی واندازه گیری پتانسیلهای بالقوه صادراتی برای محصولات منتخب صنایع غذایی استان خراسان شامل انواع آبمیوه، کنسانتره، پوره میوه، کمپوت و رب گوجه فرنگی با استفاده از روش مزیت نسبی بر اساس حسابداری صنعتی گردید . اطلاعات و آمار مورد نیاز برای محاسبه شاخصهای مورد استفاده از کارخانجات صنایع غذایی استان که دارای سیستم حسابداری صنعتی بوده ، در سال 1382 جمع آوری گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهد که در بین 31 محصول غذایی مورد بررسی ، 18 محصول از مزیت رقابتی برخوردار می باشند و مابقی محصولات فاقد تواناییهای لازم برای رقابت در عرصه های بین المللی بوده و از مزیت رقابتی برخوردار نمی باشند. همچنین تحلیل حساسیت شاخص های محاسباتی نسبت به تغییرات احتمالی در متغیرهای نرخ ارز ، قیمت جهانی محصول، هزینه های سربار تولید، هزینه های غیر تجاری، هزینه مستقیم نیروی کار و ارزش مواد اولیه بکار گرفته شده در محصولات غذایی کشاورزی ، انجام گرفت و نتایج نشان داد که شاخص مزیت رقابتی برای محصولات غذایی کشاورزی نسبت به تغییرات در قیمت جهانی محصولات بسیار حساس و کش پذیر است.