ابراهیم زارع - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس و دانشجوی سابق دو
امیرحسین چیذری - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
غلامرضا پیکانی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران

پنبه از منابع اصلی تامین الیاف و روغن در ایران و جهان و کنجاله آن یکی از مواد غذایی با ارزش در بخش دامداری است. در سال زراعی 81- 1380 پنبه با کل سطح زیر کشت 151222 هکتار دارای رتبه هشتم در بین محصولات زراعی بوده ایت. امارها در دوره 80- 1360 حاکی از ثبات نسبی در عملکرد وش پنبه می باشد. افزایش عملکرد از طریق مصرف بیشتر نهاده ها یا افزایش بهره وری عوامل تولید ناشی از بهبود کارایی فنی یا کاربرد تکنولوژی نوین متصور است. ثبات نسبی عملکرد در این دوره نشان می دهد که در تولید پنبه این شاخص ها حرکت مثبتی نداشته اند. با بکارگیری شاخص مالم کوئیست و داده های مناطق عمده تولید پنبه، رشد بهره وری کل عوامل تولید در زراعت وش پنبه ایران در فاصله سالهای 80- 1362 محاسبه شده و با تجزیه آن شاخص به دو اثر تغییر در تکنولوژی و افزایش کارایی فنی دو عامل عمده رشد بهره وری در تولیدا پنبه تحلیل شده است. بر اساس نتایج بدست آمده ، متوسط رشد سالانه بهره وری کل عوامل تولید در کل دوره مثبت ولی کم (0/8 درصد در سال) بوده است، این رقم در استان های مختلف متفاوت بوده ، به طوری که استان فارس بالاترین رقم را به میزان 6/2 درصد در سال داشته و در استانهای کرمان ، مازندران، گلستان رشد منفی بوده است. در مقایسه بین رشد کارایی و رشد تکنولوژی ، در کل دوره و برای کل کشور متوسط رشد کارایی فنی، بیشتر بوده است.