راهکارهای ارائه قراردادهای آنی و اختیار معامله در بازار بورس محصولات کشاورزی در ایران: مطالعه موردی پسته

پسته از محصولات کشاورزی است که دارای نوسانات بالا و غیر قابل پیش بینی قیمت می باشد. برای حذف چنین نوسانات غیر قابل پیش بینی و زیان باری روش های مختلفی از جمله سیاستهای تضمین قیمت و یا قیمت های حمایتی وجود دارد. تئوریهای اقتصادی نشان می دهد که این ابزارها موفقیت آمیز نبوده و تنها تسکین دهنده ، آن هم برای محصولات استراتژیک چون گندم و برنج می باشند. این در حالی است که محصول پسته غیر استراتژیک بوده و بایستی مسائل بازار مربوط به آن را بصورت ریشه ای و بلند مدت حل نمود. در شرایط کنونی تنها راه حلی که برای سامان دهی به بازار پسته و کاهش نوسانات قیمت این محصول به نظر می رسد، ایجاد بازار بورس این محصول است. این مسئله با تئوری های اقتصادی سازگار بوده و تحقیقات علمی و عملی نیز آن را به اثبات رسانده است. بازار بورسی که در آن قراردادهای آتی و اختیار معامله وجود داشته باشد، ضمن شفاف سازی قیمت ها، نوسانات غیر قابل پیش بینی آن را حذف می کند. در قراردادهای آتی، کشاورز قبل از فصل برداشت، محصول خود را با یک قیمت تضمین شده و به صورت سلف به بازار بورس می فروشد. این در حالی است که در قراردادهای اختیار معامله ، یک بیمه قیمتی صورت می گیرد و در تمام این موارد با وجود پشتوانه بازار بورس، معاملات تضمین شده بوده و کشاورز با اطمینان خاطر محصول خود را به فروش می رساند. در مطالعه جاری پس از بر شمردن اهمیت و نقش استفاده از قرارداهای آتی و اختیار معاملهه در جهت کاهش نوسانات قیمتی محصول پسته، نحوه ارائه این قراردادها در بازار بورس پسته ایران بررسی شد. در این چارچوب، مواردی چون کارگزاران ارائه دهنده قراردادهای آتی و اختیار معامله و نحوه مبادله این قراردادها در بازار بورس ، ویژگی های قراردادهای آتی و اختیار معامله، اداره حاشیه ها در بازار های بورس حاوی قراردادهای آتی و اختیار معامله ، عملیات تسویه در قرارداهای آتی ، اجرا کردن قراردادهای اختیار معامله، نحوه نظارت بر مبادله قرارداهای آتی و اختیار معامله و انواع تخلفات در این زمینه مورد توجه قرار گرفت.