نعیمه محمودی - کارشناسی عمران، دانشگاه بیرجند
مرتضی عراقی - استاد دانشکده عمران، دانشگاه بیرجند
احسان کرمی مقدم - کارشناسی ارشد ژئوتکنیک، دانشگاه باهنر کرمان

یکی از مهمترین اجزاء اقتصاد در هر کشوری، سیستم های حمل و نقل آن کشور است که در روند رشد و توسعه اقتصادی کشورها بسیار موثر می باشد. اما نکته ی قابل توجه درمورد این سیستم ها نسبت به دیگر بخش های اقتصادیدر کشور مصرف بالای انرژی و سهم بارز آن در انتشار گازهای گلخانه ای می باشد. در این مقاله ضمن بررسی مصرف سوخت و کارایی در بخش حمل و نقل ریلی و جاده ای، آلودگی های ایجاد شده، هزینه های تخریب و هزینه هایاجتماعی در این دو بخش و مقایسه آنها با هم مشخص شد که زیربخش حمل و نقل ریلی از لحاظ مصرف سوخت و کارایی بسیار کاراتر از زیربخش حمل و نقل جاده ای عمل می کند. هم چنین مشخص شد که هزینه های تخریب و اجتماعی در حمل و نقل ریلی به مراتب کمتر از حمل و نقل جاده ای می باشد. براساس مطالعات بانک جهانی و سازمان محیط زیستهزینه هر تن آلاینده منتشر شده در سیستم حمل و نقل ریلی و جاده ای به عنوان معیاری جهت مشخص شدن هزینه اجتماعی توسط این دو سیستم درنظر گرفته می شود. نتیجه بررسی انجام شده نشان می دهد که هزینه تخریب محیطزیست در سیستم حمل و نقل ریلی بسیار کمتر از حمل و نقل جاده ای است به گونه ای که حمل و نقل جاده ای نسبت به حمل و نقل ریلی 8 برابر آلاینده وارد محیط زیست می کند. به همین سبب حمل و نقل ریلی می تواند گزینه مناسبی در توسعه بخش حمل و نقل قلمداد شود

حمل و نقل ریلی، حمل و نقل جاده ای، محیط زیست، آلودگی، آلاینده ها، مصرف انرژی، هزینه های خارجی، هزینه های اجتماعی