همایون فقیه - پژوهشگر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان
حسین رضایی - دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه

پیشبینی عملکرد محصولات زراعی استراتژیک مانند گندم در برنامهریزی اقتصادی اهمیت بهسزایی دارد. هدف این پژوهش شناسایی عوامل آب و هوایی مهم در منطقه سقز و تدوین مدل برآورد عملکرد گندم دیم براساس این عوامل است.برای این منظور 81 متغیر آب و هوایی در مقیاس سالانه در دوره آماری 18 ساله در نظر گرفته شد. با توجه به تنوع زیاد متغیرهای آب و هوایی، روش تجزیه و تحلیل عاملی برای شناسایی متغیرهایی که نقش اصلی دارند بهکار رفت و میزان اثرهر کدام از آنها تعیین شد. با استفاده از روش رگرسیون چند متغیره و عاملهای اصلی شناسایی شده مدل تخمین میزان عملکرد گندم دیم تدوین شد. نتایج نشان داد سه عامل اصلی84/3درصد واریانس کل دادههای آب و هوایی را در منطقهسقز شامل میشوند. عامل اول به اثر بارش و رطوبت32/8 درصد( ، عامل دوم به اثر دما26/5 درصد وعامل سوم به اثر ناشی از باد و تابش ) 35 درصد( مربوط میشود. نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان دهنده رابطه معنیدار بین عملکرد گندم دیم و عاملهای آب و هوایی میباشد. بهطوری که 58 درصد تغییرات عملکرد گندم دیم در شهرستان سقز مربوط به عوامل آب و هوایی و 82 درصد مربوط به عاملهای دیگر میباشد. همچنین از میان عوامل آب و هوایی نقش فاکتور اول )بارش و رطوبت( بهمراتب بیشتر از عامل دوم )یعنی دما( و عامل سوم )تابش و باد( بوده است.

آب و هوا، تحلیل عاملی، رگرسیون، کردستان