عطاالله رنجبرنژادآذری - کارشناس ارشد مهندسی عمرا ن- سازه های هیدرولیکی ، دانشگاه تبریز
یوسف حسن زاده - استاد دانشکده مهندسی عمران،دانشگاه تبریز
علیرضا مجتهدی - استادیار دانشکده مهندسی عمران،دانشگاه تبریز

امروزه یکی از ابزارهای معمول برای پیش بینی مقدار رسوبگذاری در مخازن سد ، استفاده از مدلهای ریاضی است. مدلهای ریاضی بر اساس حل ریاضی تمام پدیده های مؤثر در انتقال، توزیع، ته نشینی و آبشستگی رسوب، بنا نهاده شده اند. مدلGstars4.0 که در این مقاله مورد استفاده قرار گرفته است مسأله رسوب و فرسایش را بصورت شبه دوبعدی بررسی می نماید که اولین باردر سال 2002 میلادی تدوین یافته است و آخرین نسخه از سری نرم افزار Gstars می باشد. این مدل که در آن، فرسایش و رسوبگذاری بر اساس تئوری خط جریان) Stream line ( که در سال 1891 توسط Yang پیشنهادشده است ، بنا گردیده است. در مقاله حاضر، پس از انجام تحلیل های عددی با روش ها و معادلات مختلف، نتایج بدست آمده از این مدل با هیدروگرافی مخزن سد ستارخان مقایسه و میزان دقت این مدل و کالیبراسیون برای تطبیق بهتر نتایج با واقعیت ارائه شده است. پس از کالیبراسیون که بر اساس نتایج حاصله و نحوه رسوب گذاری در مقطع طولی هر سه حالت؛ قبل از رسوبگذاری ) بستر اولیه (، بعد از رسوب گذاری ) حالت هیدروگرافی ( و حالت مدل Gstars4.0 مورد استفاده قرار گرفته است میزان رسوب و نحوه رسوبگذاری برای یک دوره 00 ساله نیز توسط مدل محاسبه شده و عمر مفید سد یعنی مدت زمانی که 90 % از حجم زنده سد توسط رسوبات پر نشده باشد نیز محاسبه گردیده است که این امر در جهت ایجاد یک مدیریت و برنامه ریزی آینده نقش اساسی دارد.

مدل عددی، رسوبگذاری مخزن سد، سد ستارخان، مدل Gstars4.0