سیدمحمود فاطمی عقدا - استادیار دانشگاه تربیت معلم،رئیس مرکز پژوهش سوانح طبیعی ایران
محمدحسین توفیق ریحانی - کارشناس ارشد ژئوتکنیک مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن

سد سبلان به صورت سنگریزه‌ای به ارتفاع 85 متر بر روی تناوبی از سنگهای آذرین بیرونی در استان اردبیل در حال اجرا است. تونلهای انحراف آب سد به طول 5/1112 متر در داخل توده‌های آذرین بیرونی با ترکیب آندزیت تا بازالت و آگلومرا و توفیت حفاری شده‌اند.در این منطقه جهت مطالعات ژئوتکنیکی زیرسطحی برای شناخت مشخصات ژئوتکنیکی توده‌های مسیر تونل، 6 حلقه گمانه اکتشافی با متراژ 220 متر به روش دورانی- مغزه‌گیری حفاری شده و تعداد 18 نمونه مغزه سنگی موم اندود بر اساس کرولاسیون لایه‌ها و امکان تحلیل فراگیر توده‌های زیر سطحی انتخاب شده و آزمایشات ژئوتکنیکی بر روی آنها انجام گرفته است. عملیات صحرائی شامل آزمایشات لوژان، محاسبه RQD, C. R. و درزه‌نگاری زیر سطحی می‌باشد. در این مقاله علاوه بر بررسی ویژگیهای ژئوتکنیکی اولیه مجموعه‌های لیتولوژیکی مسیر تونل، بررسیهای ژئومکانیکی و درزه‌نگاری زیرسطحی انجام یافته در حین حفاری تونل نیز ارائه شده است و در نهایت متدهای پایدارسازی گسیختگی‌های زیرسطحی و تحکیم تونل مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. کاربرد عملی نتایج حاصله می‌تواند به عنوان الگویی از محدودة رفتار گونه‌های لیتولوژیکی خاص در پروژه‌های دیگر جهت بررسیهای ژئوتکنیکی حفرات زیرزمینی مورد استفاده قرار گیرد.

سد سنگریزه ای، تونل انحراف ، بررسیهای ژئوتکنیکی ، شاخص کیفی سنگ