اصلان اگدرنژاد - کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی- دانش آموخته دانشگاه آزاد اسلامی واحد علو
سعید برومند نسب - استاد دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
حیدر علی کشکولی - استاد دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز

یکی از مشکلات عمده در رابطه با آبیاری در مناطق خشک و نیمه خشک، تجمع املاح در نیمرخ خاک می باشد. آب آبیاری حتی اگر از بهترین نوع باشد، مقداری املاح را به خاک منتقل کرده و باعث افزایش غلظت نمک در خاک می گردد. با عنایت به محدودیت منابع آب و لزوم بهره گیری از منابع آبی غیر متعارف (نظیر فاضلا بها و پساب ها)در آبیاری، بررسی تغییرات خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک تحت چنین شرایطی، از اهمیت خاصی برخوردار خواهد بود. از جمله مهمترین پارامترهای شیمیایی متأثر در این شرایط می توان به شوری خاک اشاره نمود. از این نظر جهت بررسی تأثیر کاربرد این قبیل آب های نامتعارف بر میزان شوری خاک در نتیجه اجرای عملیات آبیاری کرتی، درشرایط تحقیقات مزرعه ای و بدون کشت گیاه به مدت شش ماه از فاضلاب خانگی خام شرق اهواز استفاده گردید. این تحقیق با منظور نمودن آب رودخانه کارون به عنوان تیمار شاهد، در قالب طرح آماری فاکتوریل با پایه کاملاً تصادفی و در سه تکرار به اجرا درآمد. هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک قبل از شروع و بعد از خاتمه اجرای تحقیق به کمک دستگاه هدایت سنج در آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر آنست که شوری خاک در اثر آبیاری با فاضلاب شرق اهواز نسبت به آب رودخانه کارون افزایش معنی داری (P<0/05) داشته است . بر این اساس مشاهده گردید که متوسط شوری خاک در عمق 45-0 سانتی متر در ابتدای اجرای تحقیق معادل 5/294 دسی زیمنس بر متر بوده که این رقم پس از اجرای عملیات آبیاری با فاضلاب خام شرق اهواز و آب رود خانه کارون ، پس از پایان 6 ماه به ترتیب معادل 5/026 و 2/077 دسی زیمنس بر متر برآورد گردید.

فاضلاب خانگی، آبیاری کرتی، تحقیقات مزرعه ای، شوری، دستگاه هدایت سنج، اهواز