قباد کیانمهر - استادیار، مدرس گروه صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان
معصومه کریمیان - مدرس هنر دانشگاه فرهنگیان و هنرستان فضیلی، اصفهان

آثار منبت کاری دوره تیموری از نظر زیبایی شناسی و شیوه اجرا از اعصار اعتلای این هنرمحسوب می شود. با توجه به اینکه تاکنون مطالعه دقیقی در این باره صورت نگرفته است و تنها دربرخی کتب لاتین به شکل اجمالی به این موضوع پرداخته اند، در این مقاله تلاش شده با بررسیدو اثر شاخص منبت کاری این دوره مطالعه دقیق تری در باب این موضوع صورت بگیرد.دو اثر انتخابی یکی در مقبره امامزاده عباس ساری و دیگری در مسجد جامع افوشته نطنزاست. علت انتخاب این دو، یکی بهره مندی آن ها از ویژگی های شاخص منبت کاری سبکتیموری و دیگری سالم ماندن آن ها در طول زمان است. با مطالعه دقیق این دو اثر در می یابیم کههنر منبت کاری این دوره در مقایسه با دوره ایلخانان غنی تر وظریف تر است. همچنین قاب بندی هابیشتر مستطیل، مربع و گاهی محرابی، است البته قاب های پنهان کلاله ای نیز دیده می شود. همچنیناز نظر وحدت بصری، ترکیب بندی ها بیشتر انتقالی، ترنجی متواتر و کلاله ای کار شد ه است. ازنقش هندسی شمسه هشت و ده کند، در این دوره بیشتر استفاده شده است. نقوش ختایی واسلیمی به شکل گل پنج برگی، گل اختر، سه برگی، برگ کنگر، نقش سرو، اسلیمی دکمه دارو اسلیمی بادبزنی دیده می شود. کتیبه ها نیز بیشتر به خط ثلث و نسخ است. در مجموع فشردگیعناصر و نقوش 60 تا 70 درصد است. روسازی نیز گاهی مسطح و بیشتر مقعر است. عمق زمینه نیزحداقل 3 و حد اکثر 10 میلی متر است.

منبت کاری تیموری، در مقبره امامزاده عباس ساری، در مسجد جامع افوشته، نقش مایه ها و ویژگی های بصری