لطف الله کارگری آریان - دانشجوی دوره دکتری، هنر اسلامی، دانشگاه تربیت مدرس تهران
محمدکاظم حسن وند - دانشیار دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس تهران

؛«فرهنگ»، مجموعه ای از باورها، اعتقادات، کردار و شیوه زندگی مردمانی است که دربستری مشترک، به حیات می پردازند. در این میان، همواره اعتقاداتی وجود داشته است که باگذار فرهنگ از نگاه اسطوره به نگاه دینی تغییر می یابند و در شمایلی دیگر در آیینی جدیدرخ می نمایانند. «مراسم عزاداری عاشورا »، نمونه بارزی از این آیین های فرهنگی-عقیدتی مردمایران به حساب می آید. با نگاهی بن شناسانه می توان تفکر و اساس اسطوره ای را که در این آیینمتحول می شود و به حیات خود ادامه می دهد، بازشناخت. وسایل بسیاری که ریشه در فرهنگو اساطیر کهن ایران دارند این مراسم را زینت می بخشند که در بین آنها «علم » یا «بیرق »، به عنوانپیشاهنگ دسته های عزاداری، با دربرگرفتن سمبل های اسطوره محوری همچون درخت زندگی،اژدها و طاووس، بیشترین سهم را از اسطوره ها به خود اختصاص می دهد و از اهمیت بسزاییبرخوردار است.در انجام این پژوهش، ابتدا منابع کتابخانه ای پیرامون موضوع حاضر مطالعه و یافته ها به روشتوصیفی و تحلیلی در همسنگی با آثار و فرهنگ اساطیر ایرانی و اسلامی تفسیر گردید و این نتیجهبه دست آمد که علم با محوریت «درخت زندگی » نمونه دگرگون شده فرهنگ کهن اسطوره ایایران است که در طول تاریخ تحت تأثیر اندیشه و تفکر جمعی تعدیل یافته و در قالب نمادی دینیدر آیین های ایران پدیدار گشته است.

ایران، فرهنگ، آیین، اسطوره، عاشورا، علم