بررسی تأثیر ریاضیات در نقوش قالی ایران از منظر هندسه فراکتالی

قالی های زیبای ایرانی با نقش های پیچیده و درهم تنیده، یکی از جنبه های شناخته شدهو انعکاس دهنده پیشینه و تاریخ هنر ایران محسوب می شوند. آنچه به نقش های پیچیده قالیایرانی معنی داده و انسجام آن را با وجود جزییات بی اندازه حفظ کرده، حضور پررنگ اصولهندسی از کوچک ترین جزییات تا طرح و اسلوب کلی قالی در جای جای نقشه هاست. یکی ازشناخته شده ترین اصول هندسی انواع تقارن است، از سوی دیگر امروزه ریاضیات جدید فراکتالیبه طور گسترده ای در ارتباط با توضیح و تحلیل رفتارهای پیچیده در زمینه های مختلف مورداستفاده قرار می گیرد.مهم ترین این تحلیل ها تصویرسازی ها، نقاشی ها، نقش و نگارها و الگوسازی های مربوطبه گذشته است. درحقیقت، ریاضیات فراکتالی با تکیه بر پیشرفته ترین تعریف های ریاضیاتیبه دست آمده از رفتارهای پیچیده طبیعت، به دنبال نمونه هایی از آنها در آثار هنرمندان گذشتهاست. بنابراین، مقاله حاضر بر آن است تا با استفاده از روش های توصیفی و تحلیلی، اصول اولیهطراحی و ساخت قالی ایرانی را از دیدگاه فراکتالی به بحث بگذارد و درادامه، با ارائه نمونه هاییاز الگوهای قالی ایرانی، نقاط اشتراکی را بین طرح ها و الگوهای استفاده شده در قالی ها و الگوهایشناخته شده هندسه فراکتالی به نمایش درآورد. به بیان دیگر نشان دهد در قالی ایرانی از نظرساختاری و نگارهای ردپاهای فراوانی از ریاضیات فراکتالی به چشم می خورد که تاکنون نادیدهگرفته شده است.

Keywords:

هندسه فراکتالی , قالی ایرانی , نقش قالی , خودتشابهی , مقیاس پذیری , فضاپرکنی