وحیده ابوالحسن نژاد - دانشجوی دکترای تخصصی، گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران.
محمد جواد عصاری - استادیار، گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران

زمینه و هدف: در سالهای اخیر، میزان استفاده از فناوری نانو در صنایع، و تعداد کارگران درگیر در فرآیندهای مختلف تحقیق، ساخت، تولید و دفع پسماندهای محصولات حاوی نانو مواد، رشد چشمگیری داشته، درحالیکه علیرغم این افزایش، هنوز اطلاعات اندکی در رابطه با ریسک مواجهه شغلی با آنها وجود دارد. لذا با توجه به استفاده روزافزون نانو مواد در محیطهای کار، انتخاب تکنیک و وسایل نمونهبرداری، ویژگی مناسب و بررسیمیزان اثربخشی آنها جهت ارزیابی مواجهه شغلی با این ترکیبات از اهمیت زیادی برخوردار است. روش بررسی: این مطالعه مروری، با تاکید بر نتایج تحقیقات موجود در زمینه روشها و وسایل ارزیابی مواجهه با نانو ذرات در محیطهای شغلی وعوامل و شرایط مختلف تاثیرگذار بر آن، با هدف معرفی روشها و وسایل ارزیابی مواجهه شغلی با نانو ذرات، به صورت جستجو در منابع کتابخانهای به انجام رسید.یافته ها: نتایج تحقیق حاضر بر این واقعیت تاًکید دارد، که علیرغم کاربردهای فراوان فناوری نانو در محیطهای کاری، هنوز روش بینالمللی معتبر واستانداردی جهت ارزیابی مواجهه شغلی با نانو مواد وجود ندارد. نتایج همچنین نشان داد که بهکارگیری وسایل و تجهیزات نوین، از طریق تعیین ویژگی نانو ذرات از نظر تعداد، غلظت جرمی و مساحت سطح، امکان ارزیابی مواجهه شغلی با نانو مواد را فراهم نموده است. ضمناً از بین وسایل مذکور،دستگاه سنجش رویشی اندازه ذره SMPS) بیشترین کاربرد را جهت سنجش تعداد و توزیع اندازه ذرات در تحقیقات داشته است.نتیجه گیری: بررسی صحت و دقت وسایل و تجهیزات ارزیابی مواجهه با نانو ذرات، به عنوان موضوعاتی جهت انجام مطالعات آینده، میتواند دررسیدن به یک استاندارد مناسب و معتبر موثر واقع شود.

نانو ذرات، مواجهه شغلی، وسایل نمونهبرداری، فناوری نانو