شعیب شیردل کاسگری - کارشناس ارشد سازه های آبی
حبیب موسوی جهرمی - استادیار دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز

آبشستگی بستر و دیواره رودخانه ها،پدیده ای است که گاهی به صورت طبیعی در اثر عبور جریان آب و گاهی به صورت غیر طبیعی و به دلیل تغییرات ایجاد شده توسط بشر مانند ایجاد سازه های هیدرولیکی مختلف در مسیر رودخانه رخ می دهد.این مقاله نتایج یک مطالعه آزمایشگاهی در مورد تاثیر هندسه جت بر ابعاد حفره آبشستگی بستر پایین دست را ارائه می دهد.جت آبی از لوله های دایروی،مربعی و مستطیلی از ارتفاع 35 ،55 و 75 سانتیمتری بر بستری از جنس سیلیس با d50 برابر با 1/6 میلیمتر برخورد می کند . عمق پایاب در بستر پایین دست 12،8،4 و 16 سانتیمتر و زمان مدلسازی 316 دقیقه در نظر گرفته شده است . با بررسی نتایج بدست آمده مشخص گردید که ابعاد آبشستگی به پارامتر فرسایش (فرمول داخل متن موجود می باشد) وپارامتر بی بعد پایاب Tw/Rh و نیز زاویه پرتاب θ وابسته هستند.همچنین مشخص شد که شکل مقطع جت بر ابعاد آبشستگی موثر می باشد، به طوری که ابعاد حفره آبشستگی ناشی از جت با مقطع مربعی و مستطیلی به طور متوسط (2تا8) و (8 تا 17) درصد ابعاد آبشستگی ناشی از جت با مقطع دایروی در حالات مختلف بیشتر می باشد .

آبشستگی،مدل فیزیکی،جت برخوردی،هندسه جت،پروفیل گودال آبشستگی