سلیمان بیکی درونکلا - نویسنده مسئول: کارشناس ارشد حقوق خصوصی، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد.
سعید دریایی بغدادآبادی - عضو هیأت علمی، دکترای حقوق بین الملل، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بافق.

توجیه نظریه عدم پیش بینی شرایط سخت منجر به تعدیل قراردادها بر اساس و محوریت قاعده نفی عسر و حرج که منشا یافته از فرهنگ عدالت طلبانه و غنی قرآن است، مستلزم بررسی دقیق مفاد قواعد و کیفیت ارتباط آن با موضوع مورد بحث است تا بتوان از اثر نظریه عدم پیش بینی، تعدیل قرارداد را توجیه منطقی و به همراه انضباط حقوقی لازم به جامعه تحول گرا ارائه داد. اساسا متعهدی که با پذیرفتن شرایط قرارداد ملتزم به انجام مفاد آن گردیده است.هرگاه به دلیل تغییر اوضاع و احوال غیرقابل پیش بینی از جمله جنگ ها، تحریم ها، اغتشاشات، تغییرات شاخص ارزش پولی، تورم و غیره از زمان انعقاد عقد تا زمان اجرای تعهدات، موجبات مشقات غیرمتعارف و مضاعفی را بر وی وارد نماید، مورد نهی شارع مقدس قرار گرفته است لذا با بهترین تدبیر شارع مقدس بر اساس قاعده لطف و احسان و نفی احکام حرجی بستر مناسبی برای تسهیل و تعدیل قرارداد در حقوق موضوعه امروزی ظهور یافته است. ایضا به موجب این قاعده تعدیل رابطه قراردادی به دلیل تغییرات سریع روند اقتصادی و پیچیدگی قراردادها در حقوق موضوعه ما خود اسباب سردرگمی و تشتت آرای صادره از محاکم قضایی و جمود آزار دهنده ای را در این حوزه موجب گردیده است.بنابراین در این مقاله سعی بر این شده تا از تئوریهای حقوقی و دیدگاه های کاربردی تعدیل قراردادها بر اساس اهمیت موضوع مورد کنکاش قرار گرفته تا از ماحصل این فرآیند بتوان بنیان و شالوده معتبر و متقنی را در بستر حقوق عدالت طلبانه ایران پی ریزی و به جامعه حقوقی ارائه داد.

تداوم قرارداد، تعلیق قرارداد، فسخ قرارداد، تعدیل قرارداد