کیومرث کلانتری - دانشیار حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه مازندران
رضا رضایی - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه مازندران
جواد مصلحی - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه مازندران

مطابق ماده 290 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 قانون گذار آگاهی و توجه را به عنوان ضابطه رکن روانی جنایات عمدی در حقوق کیفری پذیرفته است. هر کدام از این دو، مفهوم خاص خود را دارند، آگاهی ناظر به عملی می باشد که نوعاً یا شخصاً یا با لحاظ اوضاع و احوال حاکم بر آن موجب قتل می شود. توجه ناظر به مرتکب می باشد و حالت استمراری دارد که از نظر کیفیت یک مرحله بالاتر از آگاهی است. آگاهی دلیلی بر توجه نمی باشد، توجه نیز دلیلی بر آگاهی نیست و هر کدام از این دو برای شمول قتل عمدی در عمل نوعاً کشنده باید در مرتکب وجود داشته باشد. تشخیص آگاهی و توجه منطبق بر ضابطه مختلط بر عهده مقام قضایی است و احراز آنها دلالت بر سوءنیت تبعی دارد. هم زمانی آگاهی و توجه با عمل نوعاً کشنده ضرورت اجتناب ناپذیری برای تحقق رکن روانی قتل عمدی می باشد.

آگاهی، توجه، رکن روانی، سوءنیت، عمل نوعاً کشنده